با این بازی‌ها از بچه‌ها نابغه بسازید!

عروسک‌ها را یک بار در انگشتتان فرو برده و بار دیگر در انگشت کودک بگذارید تا دریابد با تکان دادن انگشت‌ها، عروسک حرکت می‌کند. آموزش این بازی،‌ آموزش زبان، ‌بیان، ‌قصه‌گویی و آشنایی با دنیای تئاتر و عروسک است.

بچه‌های دیروز مانند امروز سردرگم این همه تنوع نبودند. این که خوب بود یا نه‌‌ نمی‌دانم اما ‌ در بین انتخاب‌هایشان حتما یک بازی فکری وجود داشت. این باعث می‌شد تفکر آن ها هم مانند جسمشان به تحرک واداشته شود. علاوه بر این که بسیاری از مفاهیم اجتماعی، ‌فرهنگی، ‌اقتصادی و ‌هنری ‌ را به شکل غیرمستقیم و درست یاد بگیرند. بگذریم که تنوع بازی‌ها و تفریح‌های امروز بیش از گذشته است ‌اما شاید برای بازی‌ها هم فرصتی پیدا شود ‌که اگر بشود،‌ عالی است. بازهای فکری همان اوقات فراغت متفکرانه‌ای است که اغلب والدین به دنبال آن هستند.

خانه اول،‌ زیر یک سال

مکعب‌های ابری

یکی از بازی‌های فکری برای بچه‌های زیر یک سال محسوب می‌شوند که از سه ماهگی یعنی از زمانی که بچه بتواند چیزی را دست بگیرد می‌توانید آن را دستش بدهید. بچه‌ها در این سن علاقه زیادی دارند که به اشیای نرم چنگ بزنند و آن ها را به دهانشان ببرند. این مکعب‌ها که در هر وجه آن یک عکس دیده می‌شود،‌ چشم بچه را با تصاویر مختلف آشنا می‌کند. هر چقدر بچه بزرگ‌تر شود تعداد این مکعب‌ها بیش تر می‌شود. برای نوزاد شش ماهه، سه مکعب در سه اندازه مختلف و برای بچه ۱۰ ماهه تا یک سال، چهار مکعب در چهار اندازه توصیه می‌شود. از شش ماهگی می‌توانید در مورد عکس‌هایی که روی هر وجه این مکعب‌ها دیده می‌شود، ‌به کودک توضیح بدهید. این کار به افزایش دقت و تمرکز او کمک می‌کند. از سنی که کودک می‌نشیند می‌توانید چیدن این مکعب‌ها را به او یاد بدهید. همین که سعی کند آن ها را روی هم بگذارد، کافی است. این عمل هماهنگی دست و چشم کودک را بالا می‌برد.

حلقه هوش

از دیگر بازی‌های فکری برای بچه‌های زیر یک سال است. البته نوع پرتعداد آن برای بچه‌های یک تا سه سال هم مناسب است. حلقه هوش برای بچه‌های زیر یک سال از یک استوانه باریک که چهار حلقه به ترتیب سایز در آن جای می‌گیرد،‌ ساخته شده است. می‌توانید حلقه‌ها را به دست بچه زیر یک سال بدهید و رنگ هر کدام را به او بگویید. نسبت به این که کودک شما حتما حلقه‌ها را به درستی سر جایش بیندازد حساس نباشید. همین‌ که هرکدام آن ها را دست گرفته و یاد بگیرد یکی را از دستی به دست دیگر بدهد و آن را داخل انگشتش نگه دارد خوب است. به‌تدریج او با شباهت اشیا و ارتباط میان حلقه و میله آشنا می‌شود.

برای سرگرمی بزرگان متفکر

اصطلاح گروه سنی بزرگسال برای بازی‌های فکری ۷ تا ۱۲ سال به کار می‌رود. اما طراحی بعضی بازی‌ها برای این گروه سنی به قدری جذاب و پیشرفته است که حتی پدر و مادرها هم جذب بازی می‌شوند. البته این به معنی سخت بودن بازی و این که بچه‌ها از پس کار برنیایند، نیست. اغلب بازی‌های این گروه سنی بازی‌های گروهی است. البته بازی‌های تک نفره مثل مکعب روبیک هم در این گروه قرار می‌گیرد.

دست‌چین

 این بازی نیازمند سرعت عمل است. دست‌چین هیجان و شادی زیادی در شرکت‌کنندگان ایجاد می‌کند.

راز جنگل‌

شاید شما به عنوان والدین،‌ راز جنگل را به یاد و با آن خاطره داشته باشید. این بازی هنوز هم با کمی‌ تفاوت نسبت به دوره شما در بازار بازی‌های فکری موجود است. بازی معمای جنگل، تک‌نفره این بازی است.

عبور از رودخانه

نام یکی از دیگر بازی‌های این گروه سنی است که برای بازی تک نفره طراحی شده است.

خانه دوم،‌ بازی‌های انفرادی یک تا سه سال

گروه سنی بعدی که کارشناسان برای آن ها بازی طراحی و تهیه می‌کنند، گروه سنی یک تا سه سال است. با توجه به بزرگ تر شدن کودک،‌ آشنایی بیش تر او با مفاهیم دایره این بازی هم گسترده‌تر می‌شود.

بلز

یکی از اولین وسایلی که در یک سالگی توجه اغلب بچه‌ها را به خود جلب می‌کند، ساز بلز است. بچه‌ها در یک سالگی به این نتیجه می‌رسند که وقتی کنترل تلویزیون را روی میز می‌کوبند صدا تولید می‌کند! اتفاقا پدر و مادرشان هم به این کار آن ها عکس‌العمل نشان می‌دهند. آن ها از این که خالق این صدا هستند لذت می‌برند. اگر شما به جای منع کردن بچه‌ها از کوبیدن اشیا روی زمین آن ها را با ساز بلز آشنا کنید، این بار آن ها را  به بازی تشویقشان می‌کنید. علاوه بر این که آن ها را با دنیای موسیقی هم آشنا می‌کنید.

عروسک‌های انگشتی

عروسک‌ها را یک بار در انگشتتان فرو برده و بار دیگر در انگشت کودک بگذارید تا دریابد با تکان دادن انگشت‌ها، عروسک حرکت می‌کند. آموزش این بازی،‌ آموزش زبان، ‌بیان، ‌قصه‌گویی و آشنایی با دنیای تئاتر و عروسک است.

برج قورباغه

نام یکی دیگر از وسایل بازی برای این گروه سنی است. این اسباب بازی شامل یک صفحه مدور سرسره مانند بلند است که چون روی سر آن یک قورباغه قرار دارد، به آن برج قورباغه می‌گویند. بچه‌ها توپ را توی دهان قورباغه می‌گذارند و توپ از سرسره پایین می‌آید. اگر کودک خود را دقایقی با این اسباب‌بازی تنها بگذارید و به او دقت کنید خواهید دید که بارها این عمل را تکرار کرده و خیلی دیر از تکرار آن خسته می‌شود. او با این کار یاد می‌گیرد با رها کردن، اشیا از بالا به پایین می‌آیند. دنبال کردن حرکت مدور توپ با چشم، دقت او را به حرکت اشیا افزایش می‌دهد. ضمن اینکه ساده‌ترین قانون فیزیک یعنی نیروی جاذبه را کشف می‌کند.

پازل‌های چوبی

این پازل‌ها طراحی ساده‌ای دارند. تکه‌های آن ها کم بوده و قطعات در هم فرو نمی‌روند بلکه با فاصله از هم در جای خود قرار می‌گیرند. در این بازی کودک فقط باید شباهت تکه‌ای را که در دست دارد با جای آن روی صفحه هماهنگ کند. این پازل‌ها در ضمن مراحل رشد انسان، نام و شکل پرنده‌ها و حیوانات و خیلی چیزهای دیگر را هم به کودک آموزش می‌دهند.

بولینگ پارچه‌ای

از دیگر وسایلی است که برای این رده سنی بسیار مناسب است. بچه‌ها در این سن علاقه خاصی به پرتاب کردن اشیا دارند. آن ها یاد می‌گیرند وقتی با فشار دستشان وسیله‌ای را پرتاب می‌‌کنند؛ آن شیء از آن ها فاصله می‌گیرد و صدا ایجاد می‌کند. هرچقدر حساسیت شما روی این موضوع بیش تر باشد و خشم شما بیش تر برانگیخته شود علاقه آن ها به انجام این کار بیش تر می‌شود. دلیل آن جالب بودن عکس‌العمل شما نسبت به عمل آن هاست. بولینگ‌های پارچه‌ای این امکان را به بچه‌ها می‌دهد که با بازی با شیء بی خطر حس پرتاب کردن و ضربه زدنشان را ارضا کنند. آن ها با دیدن این که عروسک با ضربه توپ پارچه‌ای به زمین می‌افتد ذوق زده می‌شوند و به کشف قانون شدت ضربه می‌رسند.

خانه سوم،‌ بازی‌های گروهی یک تا سه سال

اگر انتظار دارید بچه‌های این گروه سنی در کنار یکدیگر و بدون حضور شما خوش و خرم بازی کنند و کارشان به مشاجره و گریه نکشد، انتظارتان بیهوده است! بچه‌ها در این سن فقط می‌توانند کنار هم بازی کنند و نیازمند مدیریت شما هستند.

شهر کوچک

بازی شهر کوچک که بازی ویژه این رده سنی بوده و البته تا پنج سال هم می‌توانند با آن سرگرم شوند، شامل یک صفحه پارچه حدود یک و نیم در یک و نیم متر است که المان‌های شهری مثل چهارراه،‌ فضای سبز، فروشگاه و غیره روی آن طراحی شده است. بچه‌ها می‌توانند با عروسک‌ها و ماشین‌هایشان وارد این محوطه شوند. ضمن این که بازی آن ها مستلزم همکاری تنگاتنگ برای پیش برد بازی نیست اما می‌توانند در کنار هم در یک شهر بازی کنند تا با مفهوم بازی گروهی آشنا شوند.

لی‌لی پارچه‌ای

یکی دیگر از بازی‌های گروهی مناسب این سن،‌ لی لی است. این بازی علاوه بر ایجاد تحرک بدنی،‌ مفهوم بازی نوبتی و امتیازی را به آن ها آموزش می‌دهد. نباید انتظار داشته باشید که آن ها با یک پا لی لی کنند! به این دلیل که اولا باید به تدریج بازی را یاد بگیرند و دوما بتوانند تعادلشان را حفظ کرده و روی یک پا حرکت کنند. یادگیری جفت پا پریدن به رشد مغزی کودک برای  یادگیری جهت و هماهنگی و کنترل مناسب است. به تدریج از آن ها بخواهید طوری حرکت کنند که پایشان روی خط نرفته و به نوبت به خانه بعدی بپرند.

خانه چهارم،‌ بازی های انفرادی سه تا هفت سال

هرچقدر سن کودک بالاتر می‌رود،‌ به همان میزان تنوع بازی‌ها برای آن ها بیش تر می‌شود. اگر فرزندتان در این گروه سنی قرار دارد احتمالا از تنوع وسایل بازی، هیجان‌زده خواهد شد! بنابراین احتمالا با دست پر به خانه خواهید رفت!

بازی هوش‌چین

این بازی در چهار رده سنی تعریف شده است. اولین گروه سنی  این بازی، رده سنی یک‌و نیم تا سه سال است و به تدریج رده سنی آن بالاتر می‌رود. این بازی شامل یک صفحه متحرک در یک قاب است که عکس‌های حیوانات روی صفحه‌های آن وجود دارد. بچه‌ها باید عکس‌های مهره‌ها را روی صفحه پیدا کنند و در جای خود بگذارند. برای رده سنی بالاتر چیدمان مهره‌ها روی صفحه سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌‎شود.

نقاشی

آموزش نقاشی با سی‌دی، تخته وایت‌برد، ماژیک، دفتر نقاشی و مداد رنگی بازی بعدی است. این مجموعه همگی در یک بسته قرار دارد. این پک‌ها با طراحی‌های متنوع در دسترس است.

سازه‌ها‌

یکی دیگر از بازی‌های مورد توجه این رده سنی بازی‌های ساختنی و در‌ واقع سازه‌ها و لگوهاست. البته لگوهای درشت و کم تعداد برای بچه‌های 18 ماهه هم طراحی شده اما با بالا رفتن سن کودک می‌توانید برای او لگو یا همان خانه‌سازی‌های ریزتر و پرتعداد‌تر انتخاب کنید. تنوع سازه‌های بازی در بازار خیلی زیاد است. ساختن پارک شادی با این ابزار برای بچه‌های سه تا پنج سال خیلی جذاب است. آن ها علاوه بر چیدمان و سر و کله زدن با قطعات و خلق یک پارک بازی‌ می‌توانند با استفاده از تخیلشان آن جا را پارک واقعی تصور کنند. در بازی خیالیشان عروسکشان را گردش ببرند و ساعت‌ها سرگرم باشند.

ساز و باز

نوع دیگری از سازه‌هاست که بسته‌های مختلف آن شامل ساخت مجسمه حیوانات، قطار یا انواع وسایل نقلیه به وسیله تکه‌های موجود در بسته است. سازه کلبه‌های چوبی به بچه‌ها اجازه می‌دهد تا با قطعات مختلف خانه و شهر بسازند.

دومینو

تعداد قطعات این بازی مختلف بوده و در اشکال و طراحی‌های متنوع در بازار موجود است.

جورچین‌های آهنربایی

در این جورچین‌ها کودک باید سعی کند تکه‌های آهنربایی را مطابق عکسی که روی صفحه آهنی وجود دارد، پیدا کرده و تطبیق داده و روی عکس قرار دهد تا عکس را کامل کند.

کاردستی

ساخت این کاردستی‌ها با طراحی‌های ساده و پیچیده برای سنین مختلف یکی دیگر از  ‌بسته های سرگرمی ‌مورد توجه بچه‌های این گروه است. در این بسته ها وسایلی مانند مقوا، نوار چسب، مغزی دور کاردستی و چسب وجود دارد. بچه‌ها می‌توانند از روی الگو، کاردستی بسازند. بسته خیاطی هم نوعی کاردستی با وسایل ساده خیاطی است که دختر بچه‌ها آن را دوست خواهند داشت.

خانه پنچم،‌ بازی‌های گروهی سه تا هفت سال

تامی‌نو

این بازی، یکی از بازی‌های گروهی برای این رده سنی است. این بازی شامل قطعاتی از شکل‌های هندسی ترکیبی است که بازیکنان باید به صورت رقابتی با آن ها شکل سه بعدی بسازند. علاوه بر این که می‌توانند به شکل رقابتی آن ها را داخل صفحه مخصوص بازی بچینند. شکل اول بازی برای سنین پایین‌تر ساده‌تر بوده و به شناخت اشکال هندسی و درک فضایی بچه‌ها کمک می‌کند.

کارت‌های حافظه

یکی دیگر از بازی‌های گروهی این رده سنی کارت حافظه است. به‌رغم سادگی‌اش طرفداران زیادی دارد. کارت‌ها را اول از رو چیده و بعد برمی‌گردانید. بچه‌ها باید به نوبت دو کارت برگردانند و هرکس بتواند کارت‌های شبیه بیش تری نسبت به رقیب خود پیدا کند و بردارد، برنده است. این بازی در افزایش تمرکز و حافظه موثر خواهد بود.

حلقه پرتاب

این بازی نوعی هدف‌گیری با حلقه‌ها و پرتاب آن به داخل میله است. هدف از این بازی تقویت تمرکز و افزایش دقت و درک محیطی است.

روپولی

این بازی یکی از بازهای قدیمی است که والدین هم به راحتی بازی با آن را بلد بوده و به یاد دارند. هنوز هم این بازی با طراحی‌های مختلف موجود است. هر‌چند تنوع بازی‌های فکری امروز بسیار بیش تر از گذشته است اما روپولی هنوز هم محبوبیت و جذابیت خود را دارد. پایه اصلی آن داد و ستد و آموزش اقتصاد به کودکان است. بچه‌ها ضمن آموختن راه‌های معامله، چهار عمل اصلی را تمرین می‌کنند.

fardanews.com

یادداشت سردبیر:

با تشکر فراوان از آقای جهانگرد از اعضای فعال سایت که این مطلب را برای ما ارسال کرده اند.