سم زدایی دیجیتال یا دیجیتال دیتاکس به یک دوره زمانی گفته می شود که در آن فرد از دستگاه های فناوری مانند گوشی های هوشمند، رایانه، تبلت و رسانه های اجتماعی استفاده نمی کند. سم زدایی دیجیتالی راهی مطمئن برای افزایش تمرکز روی تعاملات اجتماعی واقعی بدون حواس پرتی است.
بدون دستگاه های دیجیتال ، می توان به طور موقت استرس ناشی از اتصال مداوم به شبکه های اجتماعی را به شدت کاهش داد. آیا شما از مزایای مهم دیجیتال دیتاکس برای نوجوان ها اطلاع دارید؟ اگر در دوره نوجوانی قرار دارید و احساس می کنید به دلیل استفاده از تکنولوژی دچار فشارهای روانی، اضطراب و دیگر چالش ها هستید، می توانید از راهکارهای زیر برای حفظ تعادل ذهنی کمک بگیرید.
چه کسانی به دیجیتال دیتاکس نیاز دارند؟
• اگر در دسته کسانی قرار دارید که بعد از بیدار شدن اولین کاری که انجام می دهند چک کردن گوشی است و یا بدون اطلاع از نوتیفیکیشن ها مضطرب می شوید، احتمالاً اعتیاد به اینترنت داشته و باید سم زدایی دیجیتال یا دیجیتال دیتاکس را امتحان کنید.
• اگر در زمان آفلاین بودن احساس اضطراب دارید و زمانی که گوشیتان دور از دسترس بوده و اینترنت قطع می شود، کلافه و مضطرب می شوید.
• در صورتی که به دلیل استفاده از گوشی در هنگام خواب، نور آبی صفحه نمایش و هیجان ناشی از محتوای مجازی باعث ایجاد اختلال در خواب شما شده است.
• مقایسه اجتماعی و دیدن زندگی فیلتر شده و بی نقص دیگران د ر شبکه های اجتماعی باعث کاهش عزت نفس در شما شده و احساس بدی در زندگی نسبت به خود دارید.
• با گردش بین اپلیکیشن ها و نوتیفیکیشن ها تمرکز عمیق شما کاهش پیدا کرده و نمیتوانید برای مدت طولانی روی یک کار متمرکز شوید.
• دچار ترس از دست دادن شده اید و احساس می کنید باید همیشه آنلاین باشید تا از رویدادها، مکالمات و اخبار عقب نمانید.
• در صورت کاهش کیفیت روابط واقعی با دوستان و خانواده به دلیل تمرکز روی گوشی، حتما باید دیجیتال دیتاکس را مدنظر قرار دهید.
تعریف دیجیتال دیتاکس برای نوجوان ها و ارتباط آن با اعتیاد به اینترنت
دیجیتال دیتاکس یک دوره زمانی مشخص است که در آ ن فرد به صورت داوطلبانه استفاده از دستگاه دیجیتال مانند تلفن های هوشمند را کنار می گذارد یا میزان استفاده از آن را کمتر می کند. با توجه به اینکه اعتیاد به فناوری یک وابستگی رفتاری شامل اعتیاد به تلفن های هوشمند و شبکه های اجتماعی است، استفاده از دیجیتال دیتاکس برای نوجوان ها اهمیت زیادی پیدا می کند.
نوجوانان نیز می توانند با استفاده از این اقدام به کاهش استرس و ارتقای تعاملات آفلاین خود کمک کنند. این روش به عنوان یک روش موثر برای پیشگیری از اعتیاد به فناوری استفاده می شود. درصورتی که فرد نوجوان به صورت آگاهانه از دستگاه های دیجیتال کناره گیری کند، چرخه استفاده اجباری مختل شده و آگاهی بیشتری نسبت به عادات دیجیتالی پیدا خواهد کرد.
چرا استفاده از دیجیتال دیتاکس برای نوجوان ها ضرورت دارد؟
ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که چه ارتباطی بین دیجیتال دیتاکس و دوره نوجوانی وجود داشته و این دوره چه فوایدی برای نوجوانان دارد؟ تحقیقات نشان می دهد بسیاری از نوجوانان زمان زیادی ر ا در طول روز صرف حضور در شبکه های اجتماعی و تعامل در این رسانه ها می کنند. در صورتی که شما به استفاده از این زمان برای انجام دیگر کارهای مفید علاقه دارید می توانید دستگاه های دیجیتال مانند گوشی های هوشمند خود را رها کرده و بدون دخالت تلفن همراه و دیگر دستگاه های ارتباطی، زمان خود را برای انجام کارهای مورد علاقه صرف کنید.
همانطور که می دانید، استفاده مداوم از دستگاه های دیجیتالی به عنوان عامل اصلی وجود استرس در افراد شناخته می شود. همچنین استفاده از دستگاه های دیجیتال به خصوص قبل از خواب می تواند روی کمیت و کیفیت خواب تاثیر منفی داشته باشد. زمانی که یک نوجوان به طور مداوم به دستگاه دیجیتال متصل بوده و از اینترنت در تمامی اوقات استفاده می کند ، تعادل کار و زندگی بر هم خورده و دچار استرس، نارضایتی و احساس فشار خواهد شد. همه این دلایل نشان می دهند آگاهی بیشتر نسبت به عواقب استفاده مداوم از گوشی و دوره دیجیتال دیتاکس برای نوجوان ها، می تواند نقش مهمی در کاهش استرس و افزایش احساس رضایت درونی در زندگی داشته باشد.
فواید شگفت انگیز استفاده از سم زدایی دیجیتالی برای نوجوانان
فاصله گرفتن از دنیای دیجیتال و جدایی از گوشی های هوشمند و اینترنت می تواند یک سرمایه گذاری مستقیم رو ی سلامت جسمی و روانی شما نوجوانان باشد. این دوره می تواند فواید بسیار شگفت انگیزی برای شما به همراه داشته باشد. از جمله فواید سم زدایی دیجیتال برای مغز و بدن می توان به موارد زیر اشاره کرد :
• ایجاد علایق جدید و فرصت بیشتر برای سرگرمی های فراموش شده و یادگیری مهارت های جدید
• بهبود روابط و زمان بیشتر برای داشتن گفتگوها در بین خانواده و دوستان و ایجاد ارتباط های چشمی
• کاهش استرس همراه با کاهش ورودی های اطلاعاتی و کمتر شدن مقایسه های اجتماعی
• خواب بهتر به دلیل دوری از صفحه نمایش و تنظیم ملاتونین
• افزایش تمرکز در نوجوانان و حذف عواملی که باعث حواس پرتی آن ها می شود.
نحوه آغاز موفق یک دیجیتال دیتاکس برای نوجوان ها
برای اینکه بتوانید سم زدایی دیجیتال را به صورت موفق آغاز کنید لازم نیست گوشی خود را به طور کامل خاموش کنید، زیرا این دوره یک فرایند تدریجی بوده و باید با قدم های کوچک و عملی آن را آغاز کنید.
قدم اول؛ آماده سازی همراه با کاهش محرک ها
در قدم نخست باید نوتیفیکیشن های گوشی را بی صدا کنید. تنها می توانید به نوتیفیکیشن های ضروری مانند تماس ها یا پیام های افراد خاص پاسخ دهید. اپلیکیشن های غیر ضروری که وقت شما را تلف می کنند و فایده ای برای شما ندارند را حذف کنید. هرچه تعداد این اپلیکیشن ها کمتر باشد، وسوسه شما برای چک کردن گوشی نیز کمتر خواهد شد. با خلوت کردن صفحه اصلی گوشی و انتقال اپلیکیشن های شبکه های اجتماعی به صفحات بعدی، امکان دسترسی به آن ها کمتر شده و به تلاش بیشتری نیاز خواهد داشت.
قدم دوم؛ ایجاد قوانین و مرزبندی های جدید
در قدم بعدی دیجیتال دیتاکس برای نوجوان ها باید ساعات منع استفاده از گوشی را تعیین کنید. در این کار می توانید قانون مشخصی برای خودتان بگذارید و این قوانین را جدی بگیرید.
بهتر است اتاق خواب ر ا به منطقه بدون فناور ی تبدیل کرده و گوشی هوشمند را در خارج از آن شارژ کنید.
حتی می توانید از ساعت های زنگدار برای بیدار شدن از خواب استفاده کرده و کیفیت خواب خود را بهتر کنید.
با تعریف مناطق بدون فناوری، یک فرصت طلایی برای ارتباط دوباره با اعضای خانواده ایجاد کنید.
قدم سوم؛ استفاد ه از عادت های واقعی به جای عادت های دیجیتال
بهترین راهکار برای ترک کردن عادت های دیجیتالی و جایگزینی آن با عادت های واقعی، پیدا کردن یک سرگرمی جدید است. زمانی که نوجوانان احساس بی حوصلگی می کنند، دستشان به سمت گوشی رفته و آن را مدام چک می کنند. درصورتی که یک جایگزین مناسب برای آن انتخاب کنید ، می توانید عادت های واقعی را جایگزین نمایید.
به عنوان مثال می توانید کتاب بخوانید، حرکات کششی انجام دهید ، پادکست گوش داده یا از پنجره به بیرون نگاه کنید. به جای اینکه در فرصت های کوتاه به گوشی پناه ببرید، می توانید در مکان های مختلف مانند صف نانوایی یا اتوبوس به اطراف، محیط و مردم نگاه کرده و تمرینی برای ذهن آگاهی داشته باشید.
برای جایگزینی عادت های دیجیتال، پاداش های غیردیجیتالی برای خود در نظر بگیرید. اگر توانستید یک روز به صورت موفق استفاده از گوشی را مدیریت کنید، یک پاداش مانند تماشای فیلم با خانواده بدون گوشی یا پیاده روی در پارک به خود هدیه بدهید.
قدم چهارم؛ عدم استفاده از گوشی در موقعیت های مختلف
گوشی های هوشمند امروزی با داشتن تم رنگی و چشم نواز باعث جذابیت بیشتر در بین نوجوانان شدند. به طوری که در هر بار استفاده ناخودآگاه زما ن زیادی در آن ها سپری می کنند. با تغییر تم گوشی به رنگ سیاه و سفید و دیگر تنظیمات در دیجیتال دیتاکس برای نوجوان ها می توانید جذابیت آن را برای خود کمتر کنید. بهتر است به هیچ عنوان از تلفن همراه حتی در نزدیکی میز غذا استفاده نکنید. قرارگیری گوشی همراه در اطراف میز می تواند مغز شما را به طور ناخودآگاه به سمت صفحه آن متمرکز کند و باعث می شود تا شما به صورت کامل در جمع حضور نداشته باشید.
تعادل آگاهانه با دیجیتال دیتاکس برای نوجوان ها
یکی از مفاهیم مهمی که امروزه در حوزه سلامت روان و سبک زندگی به آن توجه شده است، حفظ تعادل آگاهانه در استفاده از فناوری های دیجیتال و نیازهای روانی و جسمی است. به گفته محققان، نحوه استفاده از دستگاه های دیجیتال تاثیر مستقیمی روی تمرکز، هیجانات، کیفیت خواب و بهره وری خواهد داشت. در مقابل استفاده درست از این ابزارها همراه با مدیریت زمان و استفاده کاهش اعلان ها، میتواند رضایت از زندگی را افزایش داده و استرس را کاهش دهد.
حرف آخر
ممکن است دست کشیدن از دستگاه های دیجیتالی برای برخی افراد آسان و برای برخی دیگر بسیار دشوار و یا اضطراب آور باشد. در این بین می توان با کمک گرفتن از دوستان و خانواده این سم زدایی را با موفقیت انجام داد. برای کاهش وسوسه و دسترسی به گوشی، می توانید از خانه خارج شده با دوستان خود به پیاده روی بروید. البته ممکن است بیرون رفتن بدون گوشی کمی ناراحت کننده و استرس زا باشد. اما این تجربه ارزشمند به شما کمک می کند تا رابطه خود را بهتر درک کرده و در دیگر فعالیت ها و تجربیات، حضور و توجه بیشتری داشته باشید.
نشریه اینترنتی نوجوان ها مکانی برای گذر از دوره نوجوانی همراه با مطالب مفید علمی ، دانستنی ها، سرگرمی و دیگر آموزش ها است. شما می توانید در بخش مشاوره این نشریه ضمن دریافت انواع مشاوره تحصیلی و روانشناسی، به مقالات تربیتی و روانشناسی مانند دوره دیجیتال دیتاکس برای نوجوان ها نیز دسترسی داشته باشید.
