لایه اوزون یک لایه از استراتسفر و دومین لایه از اتمسفر زمین است. استراتسفر توده ای از گازهای محافظت کننده است که به زمین چسبیده است. همان طور که ارتفاع بیش تر می شود استراتسفر گرم تر می شود. دلیل گرم شدن استراتسفر با ارتفاع این است که گازهای اوزون در لایه‌های بالا تابش نور ماورا بنفش شدید را که از خورشید می تابد جذب می کند.
اوزون تنها یک گاز ترسیمی در اتمسفر است – حدود ۳ مولکول برای ۱۰ میلیون مولکول هوا. با این حال کار مهمی را انجام می دهد. لایه ازون مانند یک اسفنج عمل می کند. این لایه ذرات تابیده شده از خورشید را که به زمین اصابت می کند جذب می کند. با وجود این که زندگی ما به تابش نور خورشید نیاز دارد اما مقدار بیش از اندازه آن به موجودات زنده آسیب می رساند. لایه ازون مانند لایه محافظ برای حیات روی زمین عمل می کند.
لایه اوزون و جلوگیری از مشکلات پوستی انسان
اوزون در مقابل تابش ماورا بنفش، یا نور UV، خوب عمل می کند چون این نوع از تابش می تواند به لایه های محافظتی موجودات زنده، مانند پوست، نفوذ کرده و به مولکول DNA در گیاهان و جانوران آسیب برساند. دو نوع اصلی نور UV وجود دارد UV-A و UV-B تابش UV-B باعث آسیب دیدگی پوست، آفتاب سوختگی و سرطان می شود.
برخی از مردم تصور می کنند نور UV-A مضر نیست زیرا سوختگی ایجاد نمی کند. اما اکنون دانشمندان می دانند که نور UV-A حتی مضرتر از UV-B است. چون بسیار عمیق تر در پوست نفوذ کرده و موجب سرطان پوست، تومور پوست و پیرشدگی پیش از موعد می شود. لایه اوزون حدود ۹۸% این نور UV را جذب می کند.
چرا این لایه روز به روز نازک‌تر می شود؟
لایه اوزون روز به روز نازک تر می شود. ماده‌ای شیمیایی به نام کلروفلوئوروکربن (سی اف سی) موجب می شود لایه اوزون نازک تر شود. سی اف سی یک مولکول است که عناصری همچون کربن، فلوئور و کلر دارد. از این ماده در وسایل مختلفی از جمله خنک کننده ها استفاده می شود. صنایع و مصرف کننده ها از آن استفاده می کنند زیرا ارزان است، به راحتی آتش نمی گیرد و معمولا موجودات زنده را مسموم نمی کند. ولی زمانی که وارد استراتسفر می شود شروع به از بین بردن لایه اوزون می کند.
مولکول اوزون، که از ۳ اتم اکسیژن ساخته شده است، همیشه به طور طبیعی در حال خراب شدن و بازسازی است ولی سی اف سی در هوا باعث می شود لایه‌ی اوزون نتواند بخش شکسته را ترمیم کند. لایه ازون در حال نازک شدن است. «سوراخ ازون» نام شناخته‌شده‌ای برای مناطق آسیب دیده لایه‌ی اوزون است. البته این نام، اصطلاح نادرستی است. لایه‌ی اوزون در مناطق آسیب دیده «سوراخ» نمی شود بلکه «نازک» می شود. اوزون در نزدیکی قطب های شمال و جنوب نازک ترین قسمت را دارد.
اختصاصی نشریه‌ی اینترنتی نوجوان‌ها
