مهارت برقراری رابطه
مهارت برقراری رابطه، یکی از مهارت های اساسی زندگی انسان و از جهات مختلف حائز اهمیت است. چرا که بخش قابل توجهی از ویژگی های اخلاقی و رشد و تحول شخصیت کوچک ترها و بزرگ ترها حاصل نحوه ارتباط و روابط فی ما بین است.
هر قدر روابط اشخاص صادقانه تر، محترمانه تر و کریمانه تر و سازنده و تعالی بخش باشد، زمینه بهداشت روان و سلامت فکر و رضامندی و آرامش خاطرشان بیشتر فراهم می گردد.
از آنجا که انسان اصالتا موجودی است اجتماعی و حیات و زندگی پویا و مولد آدمی در گرو روابط بین فردی و ارتباطات مؤثر و مفید و متقابل با دیگران است. به سخن دیگر بدون ارتباط مؤثر و تعامل بین فردی انسان نمی تواند به رشد مطلوب و شکوفایی شخصیت خود برسد و هر گونه محرومیت از روابط مطلوب و منطقی با دیگران و درماندن از زندگی پویای اجتماعی زمینه اضطراب و افسردگی و عقب ماندگی فرهنگی را هموار می نماید.
باید توجه داشت اولین جوانه های ارتباط بین انسان ها در حریم خانواده پدیدار می گردد و به طور کلی چگونگی روابط درون خانوادگی بیشترین تأثیر را در توان و نحوه برقراری و استمرار رابطه با دیگران خواهد داشت.
از این رو یکی از رسالت های خانواده، افزایش مهارت فرزندان در برقراری رابطه مؤثر با دیگران است. چرا که فرزند در صورت توان برقراری رابطه مؤثر با دیگران به اعتماد به نفس، آرامش و رضایت از خود دست می یابد. در حالی که اگر از مهارت لازم برای برقراری ارتباط مؤثر برخوردار نباشد نتیجه آن ایجاد کینه، نفرت، اضطراب، خشم، افسردگی و … خواهد بود.
به همین جهت برخی نظریه پردازان معتقدند که یکی از رازها و رمزهای موفقیت انسان های بزرگ و موفق، برقراری ارتباط مؤثر با دیگران است. به میزانی که انسان بتواند در تعاملات اجتماعی خود با دیگران، ارتباطی مؤثر و سازنده برقرار نماید به همان میزان، بر ضریب موفقیت خود افزوده است. و شاید بتوان یکی از راهکارهای اساسی و مهم را برای رسیدن به خوشبختی، برقراری ارتباط مؤثر دانست که البته ارتباط جلوه های گوناگون دارد؛ ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با دیگران و ارتباط با جهان هستی و طبیعت.
ما باید به فرزندانمان راههای ارتباط مؤثر را فرا دهیم، چرا که برقراری ارتباط با دیگران مخصوصا برای نوجوانان امری اجتناب ناپذیر است. یکی از تعلقات و نیازهای اساسی آنان ارتباط با همسالان است. پس باید آنها مهارت برقراری ارتباط مؤثر را و اینکه با چه کسانی و با چه ویژگی هایی ارتباط برقرار نمایند را به آنها بیاموزیم و هشدارهای لازم را به آنان به موقع در این راستا بدهیم.
یکی از هشدارهایی که حضرت علی(ع) در همین راستا، به فرزند خود گوشزد می نمایند این است که شخصیت تو به وسیله دوستانت است که محک زده می شود پس سعی کن از دوستی با افرادی که از نظر فکر و بینش ضعیف هستند و عمل آنها ناشایسته است، برحذر باش «و احذر صحابه من یفیل رأیه و ینکر عمله و فان الصاحب معتبر بصاحبه؛ از همنشینی با کسانی که در فکر و نظر ضعیف هستند و عمل آنها ناشایسته است بر حذر باش! زیرا مقیاس سنجش شخصیت هر کس را یارانش تشکیل می دهند.»
یکی از اشتباهاتی که برخی از والدین مرتکب می شوند به جای این که راهکارها و هشدارهای لازم در زمینه دوست یابی و مهارت های لازم را به آنان بیاموزند مرتب آنان را از ارتباط با دیگران نهی می نمایند. در حالی که این روش دقیقا بر خلاف روش بزرگان دین است. همان طور که ملاحظه نمودید حضرت علی(ع) به جای نهی فرزندان خود از برقراری رابطه با دیگران آنان را متوجه ساز و کارهای لازم ارتباط می نمایند؛ به بیان دیگر مهارت لازم دوست یابی را به آنان می آموزند. چرا که کودکان و نوجوانانی که برخوردار از ارتباط صمیمی و کلامی بوده اند، در بزرگسالی از خود ارزشمندی و اعتماد به نفس و صلاحیت شخصیت برخوردارند و بر عکس نوجوانانی که کمترین ارتباط کلامی را دارند فاقد اختیار و آزادی و مهارت های لازم زندگی هستند و مستعد انواع آسیب های روانی، فکری و اجتماعی و سیاسی می باشند.
منبع : به سوی کامیابی، آنتونی راینز و غررالحکم
