اگر قصد شرکت در المپیاد زیست شناسی دارید این مطلب می تواند راهنمای شما باشد.
منابع المپیاد زیست شناسی (مرحله اول)
۱. بیولوژی کمپبل ( زیست شناسی کمپبل )
۲. بیولوژی سولومون ( زیست شناسی سولومون )
در مرحله اول برای دانش آموزانی که قصد آماده شدن برای المپیاد زیست شناسی را دارند – در کنار مطالعه کتاب های درسی و موازی با آن – مطالعه یک کتاب زیست شناسی عمومی ضروری است. در بین کتاب های زیست شناسی عمومی – بیولوژی کمپبل و بیولوژی سولومون از محبوبیت و مقبولیت بیشتری برخوردار هستند.
بیولوژی کمپبل که به دو شکل ترجمه شده ( در چهار جلد ) و انگلیسی ( زبان اصلی در یک جلد ) موجود می باشد تا قبل از چاپ و انتشار نسخه ترجمه شده بیولوژی سولومون اصلی ترین منبع مطالعاتی دانش آموزان داوطلب شرکت در المپیاد زیست شناسی بود. هنوز نیز برخی از افراد از این کتاب استفاده می کنند. انتخاب بین بیولوژی کمپبل و بیولوژی سولومون به خود دانش پژوه بستگی دارد ولی در ادامه نکاتی را خواهیم گفت که به این انتخاب کمک کند:
از لحاظ سطح علمی – بیولوژی سولومون اندکی بالاتر و در نتیجه دشوار تر از بیولوژی کمپبل است.
در نتیجه مطالعه بیولوژی سوولومون برای دانش آموزان سال های آغازین مقطع دبیرستان باید با کمک دبیر و معلم زیست شناسی صورت بگیرد.بیولوژی کمپبل ترجمه شده حداقل در ترجمه های پیشین از ترجمه خوبی برخوردار نبود و اشتباهات املایی یا دستوری فراوانی در آن وجود داشت. احتمالا این مشکل در چاپ های جدید رفع شده است.
واژه هایی که دانش آموز برای اولین بار با آن ها مواجه می شود و هیچ گونه توضیحی در مورد آن ها داده نشده است در بیولوژی سولومون بسیار بیشتر است.متن و نحوه بیان بیولوژی کمپبل انگلیسی ساده تر روان تر و قابل فهم تر است.
به طور کلی برای دانش آموزانی که قصد دارند کاملا مستقل کار کرده و خودخوانی کنند توصیه می کنیم از بیولوژی کمپبل استفاده کرده و دانش آموزانی که قصد دارند به همراه یک معلم یا استاد کار کنند بیولوژی سولومون را توصیه می کنیم.
منابع تخصصی المپیاد زیست شناسی ( مرحله دوم ) :
بعد از مطالعه کامل و دقیق یک کتاب زیست شناسی عمومی مثل سولومون یا کمپبل و بعد از حل کردن نمونه سوالات زیادی برای مطالب مطالعه شده – دانش پژوه تا حدود زیادی برای شرکت در مرحله اول المپیاد زیست شناس آماده شده است و اگر مطالعه خوبی انجام داده و سوال های زیادی حل کرده باشد احتمال قبولی در مرحله اول زیاد است.
در این قسمت نوبت به مطالعه کتاب های تخصصی برای شرکت در آزمون مرحله دوم و دوره تابستانی است. هر چند مطالعه این کتاب ها برای مرحله دو است ولی مطالعه قبل از آزمون مرحله اول نیز می تواند به افزایش شانسی قبولی کمک زیادی بنماید.
فقط دقت به این نکته ضروری است: بارها از دانش آموزان شنیده ایم که ده ها کتاب مختلف را خوانده اند ولی وقتی سوال هایی بسیار ساده از این کتاب ها طرح می شود قادر به پاسخگویی نیستند. به یاد داشته باشیم که فقط خواندن مهم نیست. باید علاوه بر خواندن خوب بفهمید – یاد بگیرید و به خاطر بسپارید. برای آشنایی با روش های درست مطالعه بخش مشاوره سایت را ببینید.
به یاد داشته باشیم که در المپیاد سوال هایی طرح نمی شوند که با یک دور روزنامه وار خواندن یک کتاب بتوان به آن ها پاسخ داد. باید مطالب کتاب ها را خوب یاد بگیرید به خاطر بسپارید به یاد داشته باشید و بتوانید تحلیل کنید تا اگر از قدرت حل مسئله ی خوبی هم برخوردار بودید بتوانید به سوالات به درستی پاسخ دهید.
کیفیت مطالعه ( چگونه خواندن )* بسیار مهم تر از کمیت آن ( چقدر خواندن ) است
۳. بیوشیمی ( لنینجر – هارپر – استرایر – دولین )
برای مطالعه منابع تخصصی چند راه وجود دارد. یکی اینکه به ترتیب سر فصل های کتاب های زیست شناسی عمومی – همان مباحث را به ترتیب از کتاب های تخصصی مطالعه کنیم. همچنین می توان همه منابع مهم را کنار هم و موازی هم پیش برد.
یکی از موضوعات مهمی که باید مطالعه شود بیوشیمی است. بیوشیمی که هر سال بخشی از سوالات آزمون های مرحله اول و دوم را به خود اختصاص می دهد علم مطالعه ملکول های زیستی است. برای مطالعه بیوشیمی ۴ کتاب تخصصی وجود دارد که عبارت اند از: بیوشیمی لنینجر – بیوشیمی پزشکی هارپر – بیوشیمی استرایر – بیوشیمی دولین
در بین این کتاب ها از نظر بنده بیوشیمی لنینجر می تواند برای دانش آموزان داوطلب شرکت در المپیاد زیست شناسی مفید واقع شود. چرا که در مرحله اول نسبت سایر کتاب ها از ترجمه مناسب و متن ساده و روانی برخوردار است. همچنین در این کتاب سعی شده تمام واژه های تخصصی توضیح داده شوند و دانش آموز در مطالعه این کتاب سردرگم نمی شود. علاوه بر این ها دیدگاه نویسنده این کتاب به بیوشیمی یک دیدگاه زیست شناسی سلولی و مولکولی است و به نحو مناسبی به آموزش مفاهیم پرداخته است.
در بیوشیمی هارپر همانگونه که از نامش پیداست به بررسی بیوشیمی پزشکی پرداخته شده و علم بیوشیمی از دیدگاه بالینی بررسی شده است ( که چندان به درد دانش آموزان المپیادی نمی خورد ) در بیوشیمی استرایر دانش آموز با واژگان تخصصی ای مواجه می شود که تعریف برای آن ها در کتاب وجود ندارد و این موضوع باعث سردرگمی دانش پژوه می شود. بیوشیمی دولین نیز علاوه بر داشتن رویکر بالینی و پزشکی – از حجم بسیار زیادی نیز برخوردار است.
۴. زیست شناسی سلولی و مولکولی
برای دانش آموز داوطلب المپیاد زیست شناسی ، کتاب های تخصصی زیست شناسی سلول و مولکولی مثل آلبرتز و لودیش و … بسیار پیشرفته و پیچیده هستند و در مراحل ابتدایی هیچ نیازی به مطالعه این کتاب ها وجود ندارد. برخی از کتاب ها در رابطه با موضوع زیست شناسی سلولی و مولکولی وجود دارند که مخصوص داوطلبان شرکت در المپیاد های زیست شناسی تالیف شده اند.
یکی از این کتاب ها که بسیار توصیه می شود، کتاب زیست شناسی سلولی تالیف محمد حسین امیری است. در این کتاب علاوه بر آموزش مفاهیم مورد نیاز در هر فصل، در انتهای فصل نیز سوالات المپیادی پیشرفته و دشواری آورده شده است که دانش پژوه را به فکر کردن وا می دارد. بیشتر این سوالات از آزمون های مرحله دوم یا دوره تابستانی المپیاد های زیست شناسی جمع آوری شده اند.
خیلی ممنون