نقش ورزش در جلوگیری از انحرافات اخلاقی جوانان

یکی از نهادهای مهمی که در جوامع امروزی، ارتباط نزدیکی با تربیت بدنی و ورزش دارد و از کارکرد آن به طور گسترده و مستمر بهره برداری می شود، نهادهای تعلیم و تربیت است که کارکرد تربیت بدنی را در این مقوله تقویت و توسعه می دهند. کارکرد تعلیم و تربیتی تربیت بدنی و ورزش در طول تاریخ زندگانی بشر متمدن همواره با او همراه بوده و در تمامی تمدن های گذشته از آن بهره برداری فراوانی نموده اند. البته در برخی جوامع به عنوان رکن مهمی برای حفظ جامعه و به ویژه حکومت در مقابل اقوام بیگانه از تربیت بدنی و ورزش به منظور آمادگی جسمانی و روحی مردم و سربازان برای مقابله با دشمن استفاده می کردند.

برای مثال به دلیل شرایط زمانی و موقعیت اجتماعی ایران باستان، قدرتمندی نظامی و رزمی و روحیه سلحشوری و دلاوری ایجاب می کرد بعد سلحشوری و نظامی تربیت بدنی و ورزش، اهمیت خاصی پیدا کند ولی مهمترین چهره آن با وجود اهمیت فراوان بعد نظامی و رزمی در جامعه باستان ایران، توسعه ارزش های تربیتی و پرورش افراد سالم به لحاظ جسمی و روحی بوده و در درجه اهمیت بیشتری قرار داشته است.

آیین جوانمردی و فتوت، کمک به هم نوع و مردم محتاج و دفاع از محرومین و فقرا در مقابل زورمندان جزئی از ورزش و تربیت بدنی آن زمان به شمار می آمد و پهلوان ورزشی می بایست دارای قدرت روحی برتر و اخلاق پسندیده جوانمردی به همراه قوای بدنی و جسمی می بود و تنها به این گونه افراد، عنوان پهلوان اطلاق می گشت و هرگز به فردی که صرفاً دارای قدرت بدنی و جسمی برتر بود، پهلوان گفته نمی شد. البته بعد نظامی و رزمی و بعد تفریحی و نشاط و سایر جنبه های ورزش در این جوامع نادیده گرفته نمی شد ولی اصلی ترین چهره تربیت بدنی با توجه به نوع جامعه که شکل فرهنگی و مذهبی داشته، شکل فرهنگی و تعلیم و تربیتی آن بوده است.

هرودوت در مورد ورزش در ایران باستان نوشته است:

” آشکار است که هدف ایرانی ها از آنچه تربیت بدنی نامیده ایم،  همانا تربیتی بوده که روحیات و جسم خردسالان را رفته رفته، توأماً دهد. تربیت جسم را بدون تربیت غرایز، و احساسات را بدون تربیت جسم ناتمام می شمرده اند”. و نیز نوشته است: علاوه بر آداب و سنن، ورزش جنبه تربیتی نیز در ایران گذشته داشته است. چنانچه مردم، فرزندان هفت، هشت ساله خود را به دستگاه های تربیتی واگذار می کردند و پس از آن که با خواندن، نوشتن، سخن گفتن، تیر اندازی، کشتی یا ورزش های دیگر آشنا می شدند، یک امتحان تجربی سخت را می گذراندند که برای محک زدن نیروی انسانی، فکر، جسم، سرعت، قدرت و صحت انجام می گرفت و هر کس که این موانع و مشکلات را می گذراند می توانست به عنوان یک مرد به جامعه باز گردد که در واقع هدف از این نوع تعلیم و تربیت، آماده کردن مردم برای یک زندگی کامل بود.

بعد از ظهور اسلام در ایران نیز چون در روش تربیتی، معیار اخلاق و رفتار و اندیشه های نیک و فضلیت های انسانی به شکل بارزی در میان است، تأثیر آن بر نفس بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. در این زمان است که عرفان و اخلاق و فرهنگ و ریشه های آمیخته به ایمان، محیط ورزشی را جلوه تازه ای می بخشد. پوریای ولی، عارف، شاعر و شیدای مکتب علی (ع) ظهور می کند و سالیان سال سمبل قهرمانی، دلاوری و مردانگی می گردد.

ورزش، بازدارنده انحراف

به طور کلی ورزش در تمام دوران زندگی انسان ها حایز اهمیت است ولی چون مبنای تربیت جسمی و روحی در سنین جوانی گذاشته می شود، باید اهمیت بیشتری در این دوران برای ورزش قابل بود. ورزش علاوه بر آنکه موجب می شود، جوانان سرگرمی مناسبی برای گذران اوقات فراغت خود داشته باشند که بازدارنده انحرافات اخلاقی جوانان است، در تأمین سلامت جسمی و روحی آنان تأثیر بسیاری دارد. بسیاری از آثار نامطلوب محیط اجتماعی، اقتصادی، وضع خانوادگی، وراثت و نظایر آن با استفاده از ورزش می تواند کاهش بیابد یا حتی به طور کلی از میان برود.

نقش ورزش در ارضای نیازهای جوانان

تربیت بدنی و ورزش، اگر به طور اصولی و بر اساس یک برنامه منظم و صحیح استفاده شود، در تحقق بسیاری از نیازهای مهم دوران جوانی، شناخت زندگی سالم اجتماعی و اصلاح یا جلوگیری از بسیاری از رفتارهای انحرافی نقش مؤثری می تواند داشته باشد. ورزش در ارضاء نیازهایی نظیر:

۱- نیاز به بدن سالم و نیرومند

۲- نیاز به تحرک و تخلیه انرژی به نحو مفید

۳- نیاز به تعادل هیجانی و عاطفی

۴- نیاز به حل مشکلات شخصی و خانوادگی

۵- نیاز به آموختن اصول و قواعد زندگی اجتماعی و جذب ارزش های فرهنگی

۶- نیاز به درک ارزش وجود خویشتن

۷- نیاز به جلب احترام و پذیرش و توفیق

۸- نیاز به نمایش استعدادهای وجودی و ظاهری

اثرات مطلوبی دارد و این امکان را برای جوانان به وجود می آورد که برای حل معضلات و مشکلات زندگی اجتماعی و فردی یا رهایی از تنش ها و فشارهای ناشی از نیازهای جسمی و روانی خویش به راه ها و وسایل انحرافی متوسل نشوند. بسیاری از خصوصیات دوران جوانی نیز از قبیل عدم ثبات، بی حوصلگی، تخیلات، هیجانات جنسی و بسیاری روحیات دیگر نیز به وسیله ورزش قابل اصلاح و تعدیل می باشد.

elmevarzesh.com