بسم الله الرحمن الرحیم
«کنترل خشم»
تعریف:
کنترل خشم عبارت است از کنترل و خنثی نمودن خشم، عصبانیت و احساسات و هیجانات تند درونی.
در واقع، مهار خشم، فراگیری کنترل خشم و مهارت حفظ آرامش و خونسردی است. همچنین به عنوان جایگزین‌سازی موفق خشم هم می باشد.
مدیریت خشم به معنی پنهان کردن عصبانیت در درون یا سرکوب کردن آن نیست. اگر فرد به نحو مناسبی با آن مواجه شود، حتی می تواند باعث ارتقاء سلامتی و حس خوب در فرد شود.
روش های ایجاد صفت کنترل و مهار خشم در انسان:
در هنگام خشگمین شدن، ممکن است رفتارهایی ناشایست از فرد سر بزند و یا سخنانی نسنجیده بگوید؛ بنابراین، تفکر کردن به هنگام خشمگین شدن و سنجش رفتار و گفتار مدنظر و تبعات احتمالی، می تواند از خشم جلوگیری نموده و سبب کنترل و مدیریت آن گردد.
می توان خود را عادت داد که به هنگام عصبانیت سکوت پیشه کرده و پس از آرام شدن و فروکش خشم، حرف و ناراحتی خود را با طرف مقابل مطرح نمود.
انسان به هنگام خشمگین شدن و عصبانیت برای کنترل وضعیت و رفتار خویش، نیاز به آرامش دارد؛ بنابراین، استراحت کردن و انجام ورزش هایی چون پیاده روی می تواند به آرام کردن روح، ذهن، اعصاب و جسم کمک شایانی کند.
شوخ طبعی، خنده، نشاط و مهربانی موجب آرامی و ملایمت شخصیت فرد می گردد و گسترش آن ها در درون خود می تواند در مواقع خشم و ناراحتی، به مدیریت بهتر شرایط و اوضاع کمک کند.
در آیات الهی و روایات اسلامی هم پیرامون روش های غلبه بر خشم موارد متعددی بیان شده است.
قرآن کریم در آیه ی ۳۷ سوره ی مبارکه ی شوری دعوت به گذشت و نادیده گرفتن می کند.
خداوند در آیات ۱۳۳ و ۱۳۴ سوره ی شریفه ی آل عمران توصیه به تقوا و پرهیزکاری می فرماید و افراد متقی را آنگونه معرفی می کند که قدرت غلبه بر خشم خود را دارند و در حقیقت یکی از عوامل مهم دارا بودن این قدرت، روحیه ی تقوا و پرهیزکاری آنان است.
گفتن ذکر”أعوذ بالله من الشیطان الرجیم” می تواند تأثیری بسزایی را در کنترل خشم داشته باشد؛ چرا که یقینا آتش خشم را شیطان در دل انسان روشن و شعله ور می سازد و هم اوست که بر زیاد شدن و ظاهر شدن آن در رفتار و کردار انسان اصرار و پافشاری می ورزد؛ پس برای دور کردن شیطان و وسوسه هایش و نیز کنترل خشونت و عصبانیت، گفتن این ذکر نقش مهمی ایفا می نماید.
راه دیگر، فرستادن صلوات بر حضرت محمد و خاندان پاک ایشان می باشد که موجب آرامش دل و نرمی خلق و خوی می شود.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید:هر مردی که بر خویشاوند خود خشم گرفت، باید به سوی او رود و به او نزدیک شود و با او تماس گیرد، زیرا خویشاوند هنگامی که خویشاوند خود را لمس کند آرامش می یابد.
وضو گرفتن یکی دیگر از راه ها برای مدیریت خشم می باشد.
در روایتی زیبا و دلنشین از پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) آمده هنگامی که یکی از شما خشمگین شد پس وضو بگیرد و غسل کند؛ زیرا غضب از آتش است.
ذکر یونسیه “لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین” بهترین درمان برای دردهای لاعلاج روحی است که انسان را گرفتار می کند .در این ذکر پناه به خدا می بریم و او را تسبیح و تقدس می کنیم و به اشتباهات و خطاهای خود اعتراف می کنیم که هر رنج و گرفتاری که به ما می رسد از خود ماست پس خداوندا دست ما را بگیر.
پیامدهای کنترل خشم:
کنترل خشم سبب سلامت روح و جسم آدمی می شود.
سنجش و اصلاح رفتار و مهارخشم سبب خشنودی خدا و اهل بیت(علیهم السلام) و نیز محبوبیت فرد واستحکام روابط خانوادگی، دوستانه و اجتماعی وی می گردد.
علاوه بر این، کنترل نمودن هیجانات تند درونی و پرهیز از رفتارهای توأم با خشونت و عصبانیت، به تصمیم گیری بهتر کمک کرده و سبب سنجیده عمل کردن می شود.
إن شاءالله همه ی ما این صفت نیکو را در خود ایجاد کرده و تقویت نماییم و جامعه ای مهربان، همدل و به دور از خشونت و بداخلاقی داشته باشیم.
