شغل آتش‌نشان یکی از مسئولیت‌های بسیار حساس و ارزشمند است که نیازمند توانایی‌ها و آمادگی‌های ویژه‌ای است. آتش‌نشانان در تمامی شرایط و مواقع باید آماده‌ی کمک به مردم و مقابله با حوادث و فوران آتش باشند. این شغل نیازمند توانایی‌های فنی، فیزیکی و روانی بسیار بالا است که افراد متقاضی باید به طور کامل آماده و مناسب برای این شغل باشند.
مسئولیت‌های یک آتش‌نشان شامل موارد گوناگونی است که باید به طور حرفه‌ای و موثر به آنها پاسخ داد. این مسئولیت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
1. اطلاعات فنی: آتش‌نشانان باید دارای دانش فنی کامل در زمینه‌ی حریق، اطفاء حریق، استفاده از تجهیزات ایمنی و موارد مربوط به حفاظت از زندگی و اموال باشند. آموزش‌های مناسب و به‌روز در این زمینه برای آتش‌نشانان بسیار حائز اهمیت است.
2. تجهیزات: آتش‌نشانان باید با تجهیزات مورد نیاز برای مقابله با حرائق و فوران آتش آشنا باشند و بتوانند از آنها به بهترین شکل استفاده کنند. همچنین نگهداری و تعمیرات تجهیزات نیز جزء مسئولیت‌های یک آتش‌نشان است.
3. همکاری با تیم: یک آتش‌نشان باید توانایی همکاری با تیم را داشته باشد. این شغل نیازمند هماهنگی و همکاری با سایر اعضای تیم در شرایط فوران آتش یا حوادث اضطراری است که نیاز به تصمیم‌گیری سریع و هماهنگ دارد.
4. آمادگی روحی: در مواجهه با حوادث و فوران آتش، آتش‌نشانان باید دارای آمادگی روحی بسیار بالا باشند. این شغل نیازمند تحمل استرس، تصمیم‌گیری سریع و عملکرد در شرایط دشوار است که نشان دهنده قابلیت های روحی قوی در افراد این حرفه است.
5. آموزش و پژوهش: چرخه‌ی زندگی یک آتش‌نشان شامل آموزش و پژوهش مداوم است. به روز بودن با تکنولوژی های جدید در حوزه‌ی حفاظت از حرائق و استفاده از تجهیزات جدید جزء مسئولیت‌های یک آتش‌نشان است.
با توجه به مسئولیت‌های بسیار حساس و ارزشمند یک آتش‌نشان، افراد متقاضی باید دارای توانایی‌ها، علاقه و تعهد بالا به این حرفه باشند. شغل آتش‌نشانی نه تنها نقش محافظت از جان و اموال مردم را دارد، بلکه نقطه قوت و افتخار جامعه نیز محسوب می‌شود.
عنوان شغل:
آتش نشان.
تعریف شغل:
به افرادی که با تخصص و مهارت خود از توسعه آتش جلوگیری می کنند، آتش نشان گفته می شود. برای یک آتش نشان در درجه اول نجات جان افراد و سپس جلوگیری از توسعه آتش، مهار آن و جلوگیری از خسارت های مالی به شهروندان اهمیت دارد.
دسته یا گروه شغلی:
اداری – اجتماعی.
شرح وظایف و مسئولیت های اصلی شغل:
- پاسخگویی به تلفن 125 و اعزام به محل مورد نظر
- حمل و نقل وسایل و تجهیزات اطفاء حریق و جمع آوری و آماده نگه داشتن کپسول های آتش نشانی
- به کار بردن وسایل و مواد شیمیایی مختلف اطفاء حریق برای خاموش کردن و جلوگیری از گسترش آتش سوزی،
- نگهداری و بهره برداری از تجهیزات و وسایل اطفاء حریق، نجات مصدومان با وسایل مربوطه و کمک به آن ها جهت انتقال به محل های امن،
- تشخیص عیوب و نواقص تجهیزات و لوازم، آموزش عملی و نظری به آتش نشانان تحت سرپرستی
- آزمایش و کنترل انواع مواد خاموش سازی آتش و دستگاه های مربوط
- رهبری و هدایت عملیات آتش نشانان در صحنه عملیات
- برآورد و گزارش کلیه وسایل مورد نیاز افراد و دریافت و توزیع آن ها
- رسیدگی به حضور و غیاب، مرخصی و وضع ظاهری آتش نشانان تحت سرپرستی.
اهمیت و ضرورت شغل:
اگر کشوری آتش نشان و امدادگر نداشته باشد، ضررهای مختلف جانی و مالی زیادی متوجه شهروندان و جامعه خواهد شد.
مدارک تحصیلی مورد نیاز برای احراز شغل:
حداقل مدرک مورد نیاز دیپلم متوسطه است. اما چنانچه فرد موفق به اخذ مدرک بالاتر گردد، می تواند سمت های بالاتری مانند افسر آتش نشانی، افسر ارشد آتش نشانی و رئیس ایمنی و آتش نشانی را احراز کند.
مهارت ها، تجارب و دوره های آموزشی ویژه برای احراز شغل:
افراد بعد از استخدام به مدت سه ماه مهارت های لازم را به صورت نظری آموزش می بینند، سپس به مدت سه ماه هم در ایستگاه های مختلف آتش نشانی کارورزی می کنند. البته پس از پایان این دوره و تقسیم افراد در ایستگاه های مختلف، در هر شیفت کاری جهت کازآموزی به مدت دو سال توسط دانشکده ی آتش نشانی به افراد آموزش مجدد داده می شود. لازم به ذکر است که می توان مدت دوره ی آموزش نظری و عملی را به شش ماه افزایش داد.
شرایط محیط کار:
این کار به صورت گروهی انجام می شود و شامل مکان خاصی نیست ولی مکان هایی که در آنها حادثه ای رخ داده است، مکان هایی آلوده، گرم و غبارآلود هستند.
وسایل وابزار مورد نیاز برای انجام دادن:
اتومبیل های آتش نشانی، انواع خاموش کننده ها، دستگاه های تنفسی، ماسک اکسیژن، انواع دستکش ها، کلاه ایمنی، عینک مخصوص، شیلنگ های آتش نشانی، بی سیم، متر، قفل بر، طناب، وسایل نجات.
خصوصیات جسمانی وتوانایی های بدنی لازم:
برخورداری از سلامت کامل جسمانی، قدرت کار با موتورها، ابزار و وسایل سنگین، سرعت استفاده از اعضای بدن به ویژه دست ها.
معلولیت های بی اثر در انجام دادن شغل:
به دلیل استفاده از همه اندام ها، هر معلولیتی اثر سوء دارد.
خصوصیات روانی و توانمندی های لازم:
سلامت روانی، شهامت، شجاعت، ابتکار در شرایط اضطراری، برخوردار بودن از بهره ی هوشی بالا و تمرکز حواس و دقت.
رغبت های مورد نیاز برای انجام دادن شغل:
علاقه به مردم.
ویژگی های شخصیتی(عاطفی، اجتماعی و رفتاری ) لازم برای انجام دادن شغل:
قبول مسئولیت، توانایی کار در شرایط دشوار، برخورد مناسب و حاکی از همدلی با حادثه دیدگان، ثبات عاطفی.
محل های اشتغال و استخدام:
سازمان آتش نشانی که زیر نظر شهرداری اداره می شود و شرکت هایی که واحد آتش نشانی دارند، مانند شرکت های صنعتی، شرکت نفت و پالایشگاه ها.
جنبه های مالی و حقوقی:
در سازمان ها و موسسات دولتی پرداخت حقوق مطابق قانون استخدام کشوری است و فرد از مزایای فوق العاده شغل، حق بیمه و خواروبار و … برخوردار است.
شرایط ارتقاء:
شرکت در امتحانات نظری و عملی و موفقیت در تست های ورزشی که از طرف سازمان آتش نشانی برگزار می شود.
نحوه ی استخدام و ورود به شغل:
آگهی جراید، امتحان، مصاحبه و گذراندن تست های ورزشی.
ارتباط های شغلی:
سازمان آتش نشانی می تواند در هنگام وقوع حوادث مختلف از همکاری اورژانس، نیروی انتظامی، اداره برق، آب و گاز، مخابرات و کلیه شرکت ها و وزارتخانه ها برخوردار شود.
مطلوبیت ها و محدودیت های شغل:
مطلوبیت ها:
نجات جان مردم و اموال آنها از خطر حریق و حوادث دیگر و در نهایت فراهم نمودن موجبات خشنودی آنها و رضای خداوند.
محدودیت ها:
کمبود وقت، مشکل ترافیک و راه بندان که مانع رسیدن به موقع به محل حریق می شود.سختی کار و خطرات آن و وجود مزاحمان تلفنی که باعث اتلاف وقت می شود .
اتحادیه، انجمن و تشکیلات حرفه ای وابسته به شغل:
صنف آتش نشانی، انجمن و شورای اسلامی شرکت آتش نشانان تولید کننده انواع کپسول.
آینده ی شغل:
به دلیل صنعتی شدن کشورمان و پیشرفت روزافزون در زمینه ی تکنولوژی به تدریج بر تعداد مراکز آموزشی و کارآموزان افزوده شده است. همچنین این شغل از وجهه ی اجتماعی بالایی برخوردار است.
مراحل و جریان یک روز عادی برای شغل:
حضور در محل کار و تحویل مرکز از شیفت های قبلی، پاسخگویی به تلفن ها و اگر حریقی صورت گرفته باشد، گرفتن آدرس محل و حضور سریع و به موقع در محل حریق، خاموش کردن آن و انتقال مصدومان به بیمارستان، نوشتن گزارش مربوط به آتش سوزی و حضور مجدد در محل کار. سایر اوقات به انجام تمرین های ورزشی، بررسی وسایل کار و تجهیز آنها و شرکت در کلاس های آموزشی می گذرد.
محل و راه های کسب اطلاعات بیشتر درباره ی شغل:
مراجعه به مراکز آتش نشانی و مصاحبه با افراد شاغل در این شغل.
توصیه ها و پیشنهاد های لازم برای داوطلبان ورود به این شغل:
فرد داوطلب باید از روحیه ی انسان دوستی، احساس مسئولیت بالا، توان فرماندهی و ابتکار عمل، خلاقیت زیاد، هیجان خواهی و تحرک زیاد برخوردار باشد و همچنین به این شغل علاقمند باشد.
