«وَ أمَّا حَق وَلدِکَ فَتعلم إنَّه منک و مضاف إِلیک فِی عَاجل الدُّنیَا بِخَیره و شَرَّه وَ إِنَّکَ مَسؤُول عَمَّا وَلّیته مِن حُسنِ الاَدَبِ وَ الدَّلَالهٔ عَلی رَبِّه وَ المَعُونَهٔ عَلَی طَاعَته فِیکَ وَ فِی نَفسِه فَمُثَابَ عَلی ذَلِکَ وَ مُعَاقَب.»
حق فرزندت بر تو آن است که بدانی او از توست و رفتار نیک و بدش در این دنبا به تو پیوند دارد و تو به دلیل مسئولیت و ولایتی که بر او داری موظفی که او را خوب تربیت کنی و به جانب پروردگارش رهنمون باشی و به او کمک کنی تا در ارتباط با تو و خودش، از خداوند فرمان برد و نیز توجه داشته باش که اگر او را به شایستگی تربیت کنی، پاداش آن را خواهی یافت و چنان چه در تربیت او سهل انگاری کنی مورد عقوبت خداوند قرار خواهی گرفت.
از این حدیث پر معنا که از امام سجاد(ع) است اهمیت و ضرورت رابطه مطلوب میان والدین و فرزند را در میابیم.
می دانیم دوره نوجوانی یکی از مهم ترین دوران زندگی هر فرد می باشد .این دوره همانند پلی میان کودکی و بزرگسالی است و نوجوان برای عبور سلامت از این مسیر به ارتباط و تعاملی صحیح با والدین نیازمند است . در این مقاله به بیان مشخصات و ویژگی های رابطه خوب میان والدین و نوجوانان میپردازیم :
یکی از مهم ترین کارهایی که والدین باید در دوره نوجوانی فرزندان انجام دهند ایجاد فضای مناسب برای گفت و گو ست. فضایی که در آن نوجوان احساس امنیت کند و با آرامش خاطر مسائل ، مشکلات و نیاز های خود را بیان نماید. ایجاد چنین ارتباط مطلوبی که آکنده از محبت و همدلی و تعامل است می تواند زمینه ساز رشد همه جانبه و پیشرفت نوجوان گردد.
والدینی که خواهان موفقیت فرزندان هستند همواره آگاهی خود را افزایش داده و اطلاعاتشان را به روز می کنند تا بتوانند با نوجوان همگام شده و یاری اش کنند .همچنین برای نوجوان خود وقت میگذارند و به حرف های او توجه میکند و در مورد این که چگونه میتوانند رابطه بهتری داشته باشند با هم مشورت می کنند و به هم پیشنهاد هایی می دهند آن ها با وجود اختلاف نظر هایی که دارند برای نظرات هم ارزش و احترام قائل هستند. متقابل بودن این ارتباط صمیمانه بسیار مهم است به معنی اینکه باید، هر دو طرف خواهان برقراری آن باشند .در چنین رابطه ای خبری از دستور ، تحمیل و اجبار در پذیرش تفکرات والدین نیست و رابطه بر اساس تفاهم و همراهی پیش می رود و نوجوان و والدین در کنار هم حرکت می کنند .در این محیط که امنیت روانی نیز در حال افزایش است نوجوان احساس میکند از طرف والدین پذیرفته شده و درک میشود در نتیجه به خانواده اعتماد کرده و مشکلاتش را با آن ها در میان میگذارد. نگرش والدین نیز نسبت به نوجوان مثبت است و بیشتر به نقاط قوتش توجه میکند و با دلگرم کردن و ایجاد انگیزه به تقویت خودباوری او میپردازد. هر چند ضعف ها و اشتباهاتی وجود دارد اما این دلیلی بر تحقیر و سرزنش نیست چرا که نوجوان اجازه خطا کردن دارد و باید بیاموزد که چگونه راه درست را از بی راهه تشخیص دهد و از پس مشکلاتش براید بی آنکه احساس گناه کند و یا اعتماد به نفس خود را از دست بدهد. والدین آگاه میدانند که نوجوان به دنبال کسب استقلال است و میخواهد قدرت و توانایی خود را ثابت کند به این منظور مسئولیت هایی را به او میدهند و انجام کارهایی را واگذار می کنند و در نهایت انتظاری به اندازه دارند.
در مواقعی که اشتباهی از نوجوان سر میزند با شیوه ای صحیح و زمانی مناسب او را نصیحت کرده و از عواقب کار های پر خطر آگاه میسازند و برای موفقیت ها ، او را تشویق میکنند و پاداشی در نظر میگیرند .
همچنین هیچگاه نوجوان خود را با دیگران مقایسه نمیکنند و به توانایی هایش بها می دهند و برای شکوفا شدن هر چه بیشتر استعداد هایش به او کمک میکنند . مهارت ها و علائق و سرگرمی های نوجوان خود را میشناسند و حتی آن ها را برای شرکت در فعالیت های ورزشی و گروهی همراهی و تشویق می کنند تا علاوه بر حفظ سلامتی روز به روز به هم نزدیک تر شوند
با فراهم آوردن چنین فضای مناسبی ، شایسته است نوجوان قدر دان و سپاس گذار والدین باشد، نصیحت پذیر بوده و حرف شنوی داشته باشد .احترام و نیکی و محبت نسبت به آنان را فراموش نکند . این موضوع در آموزه های دینی ما نیز ذکر شده است همانطور که حضرت علی(ع). بزرگ ترین و مهمترین تکلیف الهی را نیکی به پدرو مادر میداند و قران در سوره لقمان شکر والدین را هم ردیف شکر خدا دانسته و در آیه دیگر فرموده که باید تواضع و فروتنی نسبت به آنها آشکار باشد.
نتیجه گیری: نوجوانی دوره حساسی از زندگی است و کیفیت ارتباط والدین با نوجوان بسیار مهم است .زمانی که روابط میان آن ها همراه با صمیمیت ،احترام متقابل و عشق و همدلی باشد این رابطه شکوفا شده و نوجوان به مشکلات کمتری دچار میشود همچنین باعث تسریع رشد و تکامل عقلی، عاطفی و اجتماعی او میگردد. در مقابل عدم رابطه صحیح میتواند باعث مشکلات ، کج روی ها و سرخوردگی و عدم موفقیت نوجوان در آینده گردد.
