رسم چهارشنبه سوری در شهرهای ایران برگزار می شود اما هرشری برای خودش رسوماتی متفاوت دارد که بر زیبایی های این جشن افزوده است. در این مطلب به رسم چهارشنبه سوری در مناطق متفاوت ایران پرداخته ایم .
استان آذربایجان شرقی
تبریزی ها در شب چهارشنبه سوری به روی هم آب یا گلاب می پاشند و معتقدند آب پاشیدن، زندگی رابا سعادت قرین می کند. از دیگر رسوم این شب، فرستادن خنچه از منزل داماد به منزل عروس است. در این خنچه معمولاً،شیرینی، گلدان های پر گل، ماهی و خلعت(پارچه) برای خانواده عروس و خود عروس گذارده می شود. حاجتمندان و آرزو داران تبریزی هنگام پریدن از روی آتش می خوانند: بختم آچیل چهارشنبه. یعنی چهارشنبه! بختم را باز کن.
آستان آذربایجان غربی
خانواده های ارومیه ای در این شب به خانه مسن ترین فرد فامیل می روند و به خوردن آجیل سرگرم می شوند. آجیل حتماً باید از هفت نوع خوراکی تهیه شود. این هفت نوع خوراکی می تواند از بین خوراکی های انجیر، کشمش، مویز،خرما، توت خشک، فندق،بادام، گردو،سنجد، نخود چی،آب نبات،تخمه بدون نمک،باسلق، برنجک،برگه هلو،برگه زرد آلو و گندم برشته باشد. بر اساس رسم و رسوم قدیمی آذربایجان غربی، کسی که مراد و حاجتی دارد باید تقسیم آجیل را به عهده بگیرد تا مرادش برآورده شود.
استان اردبیل
در مغان ، مردم پیش از طلوع آفتاب روز چهارشنبه ،دسته جمعی به کنار رودخانه می روند، آتشی بر می افروزند و جوانان در آن جا به سوار کاری می پردازند و هنگام بازگشت زنان ظرف هایشان را از آب رودخانه پر می کنند و به خانه می آورند و آب آن را به دور و بر خانه می پاشند که با این کار سال جدید سالی سرشار از روشنی و زلالی و پاکی خواهد بود.
رسم چهارشنبه سوری دراستان بوشهر
بوشهری ها پس از آتش افروزی در خانه هایشان و پریدن از روی آن، با قایق از روی آب می گذرند و معتقدند با این کار نحسی این شب از بین می رود. در ضمن کوزه نویی را که تا آن زمان استفاده نکرده اند. به دیوار می زنند تا شکسته شود تا بلا و بدبختی، مثل کوزه شکسته شود.
استان خوزستان
در اهواز، پس از پریدن از روی آتش، مراسم قاشق زنی انجام می گیرد که خانواده ها، خوراکی یا آجیل شور و شیرین در ظرف قاشق زنان می ریزند این رسم سال ها بعد به بسیاری از شهر های کشور راه یافت و حتی در تهران هم این کار انجام می شد. البته امروزه کمتر خانه ای را می توانید پیدا کنید که در انتظار قاشق زنان باشند یا از آن اطلاعات کافی داشته باشند.
استان سیستان و بلوچستان
در سیستان و بلوچستان مردم گونی، پتو و نمد کهنه را به صورت گلوله درمی آورند و آن را در غروب آخرین چهارشنبه سال، آتش می زنند و معتقدند که سختی ها و مشکلات این شب با این عمل از بین می رود.
رسم چهارشنبه سوری دراستان فارس
در شیراز برای گشودن بخت دختران در شب چهار شنبه سوری به سعدیه می روند و از آب چشمه سعدیه بر سر و روی دختران می ریزند.زنان نیز با ریختن این آب به روی خود، معتقدند که مهرشان در دل شوهر بیشتر می شود. در این شب زنان برای برآورده شدن حاجت شان زیر منبر مسجد جامع شهر دعا می خوانند و پس از دعا خواندن، حلوا و آش می پزند.
استان کردستان
مردم کردستان مخصوصا روستاییان، دسته جمعی به صحرا و کنار چشمه ها می روند و پس از مدتی که به شادی و کشتی گرفتن گذراندند، هنگام مراجعت به خانه، هر کسی مقداری سنگریزه جمع می کند و بدون آن که به پشت سر خود نگاه کند . سنگریزه را از روی شانه به عقب پرتاب می کند وبدین ترتیب بلا و آفت را از خود دور می سازد. از دیگر مراسم این شب. شال اندازی است که عده ای از جوانان بالای پشت بام خانه ها و کنار درها و پنجره های همسایگان و ثروتمندان می روند وضمن خواندن سرود وتصنیف. از دریچه ای شال را آویزان می کنند. اهل خانه هدیه ای را به شال می بندند که معمولا سکه، تخم مرغ، شاخه نبات، کله قند، جوراب یا نخود چی و کشمش است.
استان کرمان
در کرمان مقداری زغال، نمک،سکه کم ارزش و کمی نان در کوزه خالی می ریزند وشب چهار شنبه سوری آن را از بالای بام به کوچه پرتاب می کنند تا بلا و کمبود از همه چیز مخصوصا از آنچه در کوزه است دور شود.
استان گیلان
در روستا های اطراف رشت، غروب شب چهار شنبه سوری، در پنج منطقه پوشال برنج را با فاصله کنار هم می چینند. سپس آنها را آتش می زنند و برای دفع چشم زخم، اسپند در آتش می ریزند و افراد هر خانواده از بزرگ به کوچک، سه مرتبه از روی آن می پرند و این ترانه را به گویش گیلکی می خوانند:گل گل چهار شنبه، به حق پنجشنبه، نکبت بی شه، دولت بی ریه، زردی بی شه، سرخی بی ریه. یعنی: آتش سرخ چهار شنبه! به حق پنجشنبه نکبت برود،دولت بیاید.زردی برود و سرخی بیاید. در این شب خورشت «ترشی تره» می پزند و آن را با کته، ماست ودوغ می خورند. صبح فردا( روز چهار شنبه) خاکستر بر جای مانده از آتش شبانه را جمع می کنند و پای درختان میوه می ریزند به این نیت که درختان بارور شوند و میوه بیشتری بدهند.
رسم چهارشنبه سوری استان لرستان
در این شب در خرم آباد هیزم را به هفت دسته تقسیم می کنند و با فاصله های معینی در یک ردیف می چینند و آتش می زنند و با خواندن «زردی مه د تو سرخی تو د مه» یعنی سرخی تو از من و زردی من از تو، از روی آن می پرند.
استان مازندران
در روستا های مازندران در شب چهار شنبه سوری، علاوه بر کشتی گرفتن و اسپند دود کردن، انواع آش ها پخته می شود از جمله «آش هفت ترشی» که از هفت نوع سبزی و هفت نوع ترشی و هفت نوع حبوبات در آن استفاده می شود و نیز «گزنه آش» که یکی از سبزی های مصرفی در آن، گزنه است. اعتقاد بر این است که خوردن این آش بسیاری از بیماری ها و کسالت ها را از بین می برد.
رسم چهارشنبه سوری استان مرکزی
در این استان علاوه بر مراسم آتش بازی برای آمرزش اموات مقداری خرما با شکر پنیر تهیه می کنند و یا حلوا درست می کنند و سر گذر می ایستند و به عابران تعارف می کنند. هر رهگذر وظیفه دارد یک دانه بردارد و قبل از خوردن برای آمرزش اموات خیرات دهنده حمد و سوره ای بخواند. سپس خوراکی بخورد.
ترانه های چهارشنبه سوری همراه با متن
البته کاش می نو شتید که امروزه دیگز همه این رسم های خوب به فراموشی سپرده شده و به جای ان مردم برای شادی خودشان فقط ترقه پرتاپ می کنند بدون انکه فکر کنند باعث آزار دیگران می شوند