از دوران دبستان و نوشتن املا مدت‌ها گذشته اما گاه و بیگاه در تفاوت گذار با گزار دچار اشتباه می‌شویم. مثلاً در کلماتی مانند: قانون گذار، نماز گزار، خدمت گزار و مانند آن ها. اصلی ترین روش برای شناخت تفاوت این ترکیب‌ها ، توجه به شکل نوشتن فعل‌های “گذاشتن” و “گزاردن” و معنی آنهاست. در ادامه کلماتی با گذار و گزار را بررسی می کنیم.
در مورد مصدر گذاشتن: (گذار ریشه فعل گذاردن است و به معنی گذاشتن است)
معانی گذار: قرار دادن، جای دادن، ترک کردن، عبور کردن، وضع کردن، اجازه دادن و موارد مشابه اینهاست.
مثال برای گذار:
- کتاب را در قفسه گذاشتم. (قرار دادم)
- نظر پدرت چه بود؟ -پدرم راضی نبود، اما بالاخره گذاشت. (اجازه داد)
- مرگ او اندوه بزرگی را در قلبم گذاشت. (معنای مجازی قرار گذاشتن)
دیگر کاربردهای گذار
- واگذاردن، واگذار کردن: تسلیم کردن، به عهده‌ی کسی انداختن- جا گذاشتن، گرو گذاشتن
- بنیانگذار: بنا کننده- سیاستگذار: وضع کردن سیاست –پایه گذار– سرمایه گذار- امانت گذار- بیمه‌گذار- قانون گذار- فرمان گذار- فروگذار و …
پس اگر از شما پرسیدند پایه گذاری یا پایه گزاری درست آن پایه گذاری است.
در مورد مصدر گزاردن: (= گزاریدن)
معانی گزاردن:
- انجام دادن و به جا آوردن، پرداختن (وام، مالیات و غیره)
- بیان کردن، ترجمه کردن، تفسیر کردن، رسانیدن و تبلیغ کردن ( پیغام، پیغمبری و غیره)، بیان کردن
- صرف و خرج کردن
کاربردهای گزاردن:
گزارش، بیان کردن، اظهار کردن: سخن گزاردن، پاسخ گزاردن نمازگزار: به جای آورنده‌ی نماز- خدمتگزار: به جای آورنده‌ی خدمت- سپاسگزار: به جای آورنده و ادا کننده‌ی تشکر- وام گزار: پرداخت کننده‌ی وام- پیام گزار: پیام آور- خواب گزار: تعبیر کننده‌ی خواب – حق‌گزار: ادا کننده‌ی حق- مصلحت گزار: خیر اندیش- گله گزار: گله کننده – باج گزار: باج دهنده
نکته:
حین نوشتن چنین عباراتی مثلاً نمازگزار، با خودتان بگویید: نماز گذاشتن یا نماز گزاردن؟ نماز قرار دادن یا نماز به جا آوردن؟ مسلماً پاسخ درست را می‌یابید. خدمت گذاشتن یا گزاردن؟ و …
پس بین نمازگزار یا نمازگزار پاسخ صحیح نمازگزار است.
بالاخره چطور “گذار” و “گزار” را از هم جدا کنیم؟!
براز آن که تفاوت تفاوت کلمه گذار و گزار را بهتر بفهمیم به طور کلی می‌توان گفت:
هرگاه پسوند به معنی گذاشتن و قرار دادن باشد، با “ذ” می‌نویسیم.
هرگاه پسوند به معنی ادا کردن و به‌جا آوردن باشد با “ز” می‌نویسیم.
حالا شما به ما بگویید
حق گزار یا حق گذار؟
اگر حق گزار را گفتید، معلوم است این درس را خوب یاد گرفته اید. حق گزار به معنی اداکننده ٔ حق می باشد. و املای صحیح آن حق گزار است.
منبع: معانی لغات برگرفته از فرهنگ معین
حالا یک سوال جالبتر: فرمان گزار یا فرمان گذار؟
فرمان گزار: به معنی اجراکننده ٔ فرمان می باشد.
فرمان گذار : به معنی فرمانده می باشد.
پس استفاده از گذار و گزار می تواند دو کلمه مشابه را کاملاً از نظر معنی با هم متفاوت و گاهی متضاد کند.
یادداشت سردبیـــر:
با تشکر از ملیکا افتخاریان از اعضای فعال نشریه اینترنتی نوجوان ها که این مطلب قلم زده اند.
واقعا توضیحات مزخرفی بود،یه کنکوری با یه زمان ثانیه ای چجور میتونه چک کنه که این چون معنی اینو میده پس ذ یا ز واقعا نمیفهمم چی تو کلتونه
سلام واقعا بهتر از هر معلمی توضیح دادید من تو تستا مشکل داشتم ولی الان خیلی خوب یاد گرفتم ،دمتون گرم
سلام دوست عزیز خوشحالم که مطالب سایت براتون مفید بوده موفق باشید
عالیییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییییی