خواب -یا کمبود آن- یکی از مهم ترین و بحث برانگیزترین جنبه‌های مراقبت از کودک است. کسانی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند به‌خوبی از اهمیت آن در چند هفته یا ماه اول آگاه هستند. کیفیت و کمیت خواب نوزادان بر سلامت همه افراد خانه تاثیر می‌گذارد. همین جاست که تفاوت یک پدر و مادر سرزنده و هوشیار از پدر و مادر بی‌حوصله و خسته مشخص می‌شود و البته با منتقل شدن نوزاد از گهواره به تخت، دردسر خواب او کمتر نخواهد شد. فقط شکل خواب اوست که تغییر می‌کند. به‌جای گریه با خواسته‌ها یا امتناع‌های او روبه‌رو می‌شوید. به جای اینکه ساعت 3 صبح به او غذا بدهید، برای آب دادن به او یا کابوسی که دیده است بیدارتان می‌کند.
می‌خواهیم ببینیم چطور با وجود گریه‌ها، فریادها، امتناع‌ها و خواسته‌های بی حد و حصر فرزندتان، او را بخوابانید؟ وقتی نیمه‌شب از خواب بیدارتان کرده است، چطور جوابش را بدهید؟ و اینکه چه میزان خواب برای فرزندتان کافی است؟
چه میزان خواب کافی است؟
همه چیز به سن کودک بستگی دارد. جدول‌هایی که ساعات خواب کودکان نوزاد تا 2 ساله را نشان می‌دهد، اگر شرایط و تفاوت‌های افراد را در نظر نگیرد، ایجاد مشکل خواهد کرد. این اعداد، میزان متوسط گزارش شده برای یک گروه بسیار وسیع از کودکان یک سن خاص است.
تعداد ساعات خاصی وجود ندارد که برای همه کودکان یک گروه سنی خاص مناسب باشد. سارای دو ساله ممکن است از ساعت 8 صبح تا 8 شب بخوابد، درحالی که سپهر دوساله با اینکه فقط از 10 صبح تا 5 عصر را خوابیده است اما روز بعد به همان میزان هوشیار باشد. بااین حال، خواب اهمیت فوق‌العاده‌ای در سلامت کودک دارد. رابطه بین کمبود خواب یک کودک و رفتار او همیشه مشخص نیست. وقتی بزرگترها خسته باشند، بداخلاق و کم‌انرژی می شوند اما ممکن است در همان موقع کودک بسیار پرانرژی و لجباز شود و رفتار خوبی نشان ندهد.
نیاز خواب اکثر کودکان بنابر سن آن ها در یک محدوده ساعت خاص است اما هر کودک فردی کاملاً خاص با نیازهای خاص است.
تنظیم برنامه خواب
در زیر به خلاصه‌ای از چند راه برای کمک به راحت‌تر خوابیدن فرزندتان اشاره می‌کنیم:
• مدت زمانی را قبل از خواب صرف آرام کردن کودک کنید.
• برای خواب فرزندتان ساعت مشخص داشته باشید و سعی کنید حداقل نیم ساعت تا 10 دقیقه زودتر او را بیدار کنید.
• به فرزندتان اجازه دهید خودش لباس‌خوابش و عروسکی که می‌خواهد با خودش بخواباند را انتخاب کند.
• سعی کنید قبل از خواب برای او موزیک آرامش‌بخش بگذارید.
• برای کمک به خوابیدن نوزادان، سعی نکنید از شیشه شیرخشک یا شیر مادر استفاده کنید. این میتواند مشکل دندانی جدی برای او ایجاد کند.
• نوزاد را به آرامی درون گهواره بگذازید تا احساس امنیت کند.
• کودک یا نوجوانتان را ترغیب کنید یک برنامه منظم برای خواب خود تنظیم کند طوری که حتماً ساعات کافی خواب داشته باشد.
بزرگ کردن بچه‌ها بدون مشکل خواب راه قطعی و معینی ندارد اما همه والدین باید بدانند که اکثر بچه‌ها توانایی خوب خوابیدن را دارند. رمز کار این است که برای پرورش دادن عادات خوابیدن خوب، از بدو تولد شروع کنید.
بچه‌های مدرسه‌ای
بچه‌های 6 تا 9 ساله به 10 ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند. در همین دوران است که به‌خاطر نیاز کودک به داشتن زمان خصوصی با والدین، بدون حضور خواهر و برادرها، مشکلاتی برای خوابیدن پدیدار می‌شود. سعی کنید زمانی را قبل از خواب به‌طور خصوصی برای فرزندتان اختصاص دهید و از این زمان برای بالا بردن اعتماد به نفس فرزندتان و گپ زدن با او استفاده کنید تا کودک را برای خواب آماده کنید.
بچه‌های 10 تا 12 ساله دوست دارند کمی دیرتر از ساعت 9 بیدار بمانند اما این به والدین بستگی دارد که ببینند فرزندشان به چه میزان استراحت نیاز دارد تا مطمئن شوند که سر ساعت معین می‌خوابد که دچار کمبود خواب نشود.
کمبود خواب برای کودکان موجب کج‌خلقی و بدرفتاری یا تشدید مشکل بیش‌فعالی در آن ها می‌شود.
نوجوانان
نوجوانان به 8 تا 9/5 ساعت خواب در شبانه‌روز نیازمندند اما خیلی از آن ها این مدت استراحت ندارند. هر چه سن آن ها بالاتر می‌رود و در دوران بلوغ پیش می‌روند، به خواب بیش تری نیاز پیدا می‌کنند. به‌خاطر اینکه نوجوانان معمولاً درگیر تکالیف و برنامه‌های مدرسه هستند، دچار کمبود خواب مزمن می‌شوند.
کمبود خواب به مرور زمان بیش تر می‌شود، به همین دلیل هر یک ساعت کمبود خواب در شب در آخر هفته مثل یک روز کامل کمبود خواب می‌شود. کمبود خواب میتواند مشکلات زیر را هم به دنبال داشته باشد:
• کاهش توجه و تمرکز
• ضعیف شدن حافظه کوتاه مدت
• نارسایی در عملکردها
• تاخیر زمان واکنش
همه این ها میتواند موجب بدخلقی، ایجاد مشکلات در مدرسه، استفاده از محرک‌ها و تصادفات رانندگی شود. به این ترتیب برنامه خواب نوجوانان هم برهم خواهد خورد، بدنشان دوست دارد دیر بخوابد و دیر هم بیدار شود و به همین دلیل معمولاً کمبود خواب هفته را آخر هفته‌ها جبران می‌کنند. این بی‌نظمی برنامه خواب مشکلات آن ها را تشدید کرده و باعث می‌شود که خوابیدن سر ساعت مشخص برای هفته‌های بعدی سخت‌تر شود.
نوجوانان باید سعی کنند هر شب سر یک ساعت مشخص به خواب بروند و صبح‌ها هم سر یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوند و حداقل 8 تا 9 ساعت خواب داشته باشند.
منبع : kidspersia
