چهارم شهریور، سالروز تولد کوروش بزرگ

یکی از مهم‌ترین مناسبت‌هایی که ما ایرانی‌ها باید آن را جشن گرفته و پاس بداریم، سالروز تولد کوروش بزرگ، بزرگترین پادشاه ایرانی است. پادشاهی که کل دنیا آن را نماد ایران و ایرانی می‌دانند؛ پادشاهی که روزگاری بزرگ‌ترین قلمرو امپراتوری در سرتاسر دنیا را داشته است. پادشاهی که سالگرد تاج‌گذاری‌اش، روزگاری سالشمار رسمی ایران بوده است.

پیشنهاد مطالعه: کتیبه کوروش هخامنشی

بله؛ درست حدس زدید، امروز چهارم شهریور، سالروز تولد کوروش بزرگ، بزرگ‌ترین پادشاه ایرانی، کوروش بزرگ است. کوروش یا به نام دیگرش داراب، معروف‌ترین پادشاه ایرانی است و می‌توان این طور ادعا کرد که در خارج از ایران، کشور ما را با کوروش و امپراتوری هخامنشی می‌شناسند. در این مطلب از مجله نوجوان ها، بیشتر با زندگی این پادشاه و سالروز تولد کوروش بزرگ آشنا می‌شویم.

مشخصات و سالروز تولد کوروش بزرگ

پیشنهاد مطالعه: کوروش کبیر یا ذوالقرنین!! آیا هر دو نام یک نفر هستند؟

با کوروش بزرگ بیشتر آشنا شوید

اینکه کوروش بزرگ یا همان کوروش کبیر کیست و سالروز تولد کوروش بزرگ چه زمانی است، بر کسی پوشیده نیست. این پادشاه بزرگ ایرانی که گاه به عنوان مشهورترین پادشاه در تمام ایران نیز شناخت می‌شود، حدود 2500 سال پیش بر تخت سلطنت نشست. مهم‌ترین اقدام او، تاسیس سلسله هخامنشی و پایه‌گذاری یکی از بزرگ‌ترین امپراتوری‌های ایران بود.

تا قبل از تاسیس حکومت هخامنشی، کوروش بزرگ پادشاهی پارس‌ها را بر عهده داشت و آن زمان نیز یکی از مهم‌ترین حکمرانان ایرانی به شمار می‌رفت. چهل سال پس از سالروز تولد کوروش بزرگ پادشاهی هخامنشی را تاسیس شد و از آن زمان به بعد، کشورگشایی‌های او نیز آغاز شد. او توانست مرزهای ایران را از سمت شرق تا نزدیک به چین و از سمت غرب تا حدود مصر گسترش دهد؛ به حد که که دو سوم جمعیت دنیا در آن دوره، تحت حکومت هخامنشی بوده است.

کودکی کوروش و شاه مادها

پس از دانشتن سالروز تولد کوروش بزرگ حال نوبت آن است که با کودکی این شاه بزرگ آشنا شوید. بر اساس برخی از منابع، کوروش از سمت مادری خود، با پادشاهان ماد در ارتباط است. هرچند برخی از مورخان این ادها را رد می‌کنند و آن را یک روایت سیاسی برای مرتبط کردن پادشاهی ماد و پارس می‌دانند. اما فارغ از درست یا نادرست بودن این حکایت، باید بگوییم که کوروش بزرگ، از سمت مادری، نوه آستیاگ، پادشاه بزرگ مادها است.

روایت است که آستیاگ شبی در خواب دید که از دخترش ماندانا، پسری زاده خواهد شد که قدرت را از او خواهد گرفت. به همین دلیل، دستور داد تا فرزند دخترش را بکشند. انجام این کار، بر عهده هارپاگ، وزیر آستیاگ بود؛ اما او کوروش را شخصا نکشت و به چوپانی سپرد. چوپان نیز دلش به حال کوروش نوزاد سوخت و او را به فرزندی قبول کرد.

کوروش نزد این خانواده بزرگ شد و دست بر قضا، به خاطر اتفاقی که ما بین سالروز تولد کوروش بزرگ تا فوت او افتاد، آستیاگ خانواده چوپان را به دربار خود فراخواند. آستیاگ در این زمان حقیقت را چوپان شنفت و کوروش را نیز شناخت. او دستور داد تا پسر چوپان را کشته و با غذا درست کنند؛ آستیاگ اینگونه چوپان را مجازات کرد. در آن زمان اما نظرش درباره کوروش تغییر پیدا کرد و تصمیم گرفت که او را به سرزمین پارس، نزد پدرش کمبوجیه و مادرش ماندانا بفرستد.

دستاوردهای کوروش بزرگ

حال پس از دانستن سالروز تولد کوروش بزرگ بهتر است کمی با دستاوردهای او نیز آشنا شوید. مهم‌ترین چیزی که کوروش را با آن می‌شناسند، تاسیس امپراتوری هخامنشی است. اما علاوه بر آن، این پادشاه بزرگ چیزهای بزرگ بسیاری را از خود در تاریخ ایران بر جای گذاشته است. از جمله مهم‌ترین این دستاوردها و یادگارهای این پادشاه، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• انتقال پایتخت هخامنشیان به شوش و پایه‌گذاری یکی از بزرگ‌ترین شهرهای ایران باستان
• فتح سرزمین‌های پارت، جرجان و احتمالا مناطق کشور امروزی ارمنستان
• فتح «سارد» پایتخت لیدی و همینطور شکست «کرزوس» پادشاه این کشور
• فتح «بابل» ثروتمندترین شهر غرب آسیا که تنها توسط سپاه کوچکی انجام شد
• آزادی بیشتر از 25 هزار نفر یهودی که در شهر بابل زندانی بودند و تبدیل شدن به اسطوره قوم یهود.
• حمله به قبایل سکاها در شمال شرق ایران و گسترش سرزمین ایران در این مناطق

پیشنهاد مطالعه: کشف بنایی بزرگ از دوره کوروش در کنار تخت جمشید

منشور حقوق بشر کوروش

تمام بزرگی‌ها و دستاوردهای کوروش کبیر به یک طرف، مهم‌ترین یادگاری که از این پادشاه برای ما ایرانی‌ها و همین‌طور کل جهانیان به جا مانده است، منشور حقوق بشر اوست. این منشور یا همان استوانه، مهم‌ترین سندی است از کوروش کبیر به جا مانده است. هرچند که بخش‌هایی از این استوانه از بین رفته است، اما به‌خوبی می‌توان به محتوای آن پی برد.

این منشور شامل دو بخش است؛ بر بخش اول، تاریخ‌نگاران بابلی در مدح و ستایش کوروش و همین‌طور خدای خود نوشته‌اند. در بخش دوم، شاهد دستورات این پادشاه بزرگ هستیم. دستورات کوروش بزرگ در این استوانه به‌گونه‌ای است که آن را مصداق قوانین و آموزه‌های حقوق بشر امروزی می‌دانند و به همین دلیل است که ارزش‌ آن نه فقط در بین ما ایرانی‌ها، بلکه در سطح بین‌المللی بسیار بالاست.

مرگ کوروش کبیر

کوروش بزرگ بیشتری سال‌های سلطنت خود را در نبرد و کشورگشایی گذراند؛ در پایان نیز در همین نبردها جان خود را از دست داد. البته این موضوع، تنها یکی از روایت‌هایی است که از مرگ او به جا مانده است. تعدد این روایت‌ها باعث شده است که به طور دقیق ندانیم علت و داستان مرگ این پادشاه بزرگ چه بوده است.

برخی از استاد و روایت‌ها این طور بیان می‌کنند که کوروش بزرگ در زمان جنگ با ماساژت‌ها، یکی از اقوام بیابان‌گرد شمال شرق ایران به شهادت رسیده است. برخی از تاریخ‌دانان این روایت را یک افسانه یونانی می‌دانند تا شان کوروش را بزرگ را کاهش دهند. این دسته تاریخ‌دانان باور دارند که کوروش در پایتخت خود و بدون حضور در میدان جنگ وفات کرده است.

پیشنهاد مطالعه: کوروش کبیر پادشاهی که اولین امپراطوری جهان را بنا کرد

کلام آخر

در این مقاله از مجله نوجوان‌ها، به مناسبت سالروز تولد کوروش بزرگ، نگاهی به تاریخچه زندگی او داشتیم. با ماجرای کودکی او آشنا شدیم، دستاوردها و یادگارهایش را شناختیم و همین‌طور با نحوه مرگ او نیز آشنا شدیم. شناخت کوروش کبیر و همین‌طور آشنایی با سالروز تولد کوروش بزرگ، بدون شک بر هر ایرانی اصیلی واجب است. شما چه ماجرای جذاب دیگری از زندگی این پادشاه می‌شناسید؟ آن را با ما نیز در میان بگذارید!