«سوتلانا الکسیویچ» نویسنده و روزنامه‌نگار 67 ساله که برای نگارش کتاب‌های مستند در قالب مصاحبه شهرت دارد و نامش بیش از هر نویسنده دیگری در صدر پیش‌بینی‌های جایزه نوبل ادبیات بود، سرانجام نام خود را به‌عنوان چهاردهمین بانوی برنده این جایزه معتبر ثبت کرد.
«سوتلانا اکسیویچ» روزنامه‌نگار و نویسنده متولد 31 می سال 1948 در شهر «استانیسلاو» اوکراین و از پدری بلاروسی و مادری اوکراینی است.
زمانی که پدرش خدمت سربازی‌اش را به پایان رساند، خانواده الکسیویچ به بلاروس نقل مکان کرد و پدر و مادرش در آنجا به عنوان معلم مشغول کار شدند.
«الکسیویچ» پس از تمام کردن دوران مدرسه به‌عنوان معلم و خبرنگار مشغول کار شد و بین سال‌های 1967 تا 1972 به تحصیل در رشته روزنامه‌نگاری در دانشگاه «مینسک» پرداخت.
او پس از فارغ‌التحصیلی به سبب دیدگاه‌های اعتراضی‌اش به یک روزنامه محلی در نزدیکی مرز لهستان فرستاده شد؛ اما پس از مدتی دوباره به مینسک بازگشت و کار خود را در روزنامه‌ای تحت عنوان «Selskaya» آغاز کرد.
وی سال‌ها به جمع‌آوری مطالبی برای نگارش اولین کتابش با عنوان «چهره غیرزنانه جنگ» (1988) پرداخت، کتابی که براساس مصاحبه‌های او با صدها زن حاضر در جنگ جهانی دوم به نگارش درآمد.
کتاب «چهره غیرزنانه جنگ» اولین کتاب از مجموعه «صداهای آرمان‌شهر» است که در آن، زندگی در اتحادیه جماهیر شوروی از زاویه دید افراد گوناگون به تصویر کشیده شده است.
این نویسنده بلاروسی با استفاده از روش فوق‌العاده‌اش که براساس ترکیبی با دقت در کنار هم قرار داده‌شده از روایت‌های انسانی شکل گرفته، به تعمیق درک انسان معاصر از تمام اعصار کمک کرده است.
پیامدهای فاجعه اتمی چرنویل در کشور اوکراین موضوع اصلی کتاب بعدی «الکسیویچ» با عنوان «صداهایی از چرنویل، تاریخ شفاهی یک فاجعه اتمی» در سال 1997 شد.
«الکسیویچ» دیگر کتاب معروف خود را با عنوان «پسران زینکی» در سال 1990 نوشت و در آن به تصویرسازی جنگ جماهیر شوروی در افغانستان بین سال‌های 1979 تا 1989 پرداخت.
«زمان دسته دوم: مرگ بانوی قرمز» (2013) نیز جدیدترین کتاب نوشته «الکسیویچ» از مجموعه «صداهای آرمان شهر» است و «آخرین شاهدان» از اولین آثار او در سال 1985 نیز متعلق به همین مجموعه کتاب است.
از مهم ترین آثاری که تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر آثار «الکسیویچ» داشته‌اند می‌توان به دست‌نوشته‌های «سوفیا فدروشنکو» پرستار و نویسنده روس از تجارب سربازان در جنگ جهانی اول (1959-1888) و همچنین گزارش‌های مستند «آلس آدمویچ» نویسنده اهل بلاروس از وقایع جنگ جهانی اول بین سال‌های (1927 تا 1994) اشاره کرد.
جایزه ادبی مدیسی فرانسه در سال (2013)، جایزه صلح ناشران آلمان (2013)، جایزه آزادی بیان آکسفورد (2007)، کسب جایزه حلقه ملی منتقدان کتاب (2005) و همچنین جایزه کتاب لایپزیک (1998) از جمله جوایزی است که این نویسنده و روزنامه‌نگار بلاروسی پیش از رسیدن به جایزه نوبل ادبیات در سال 2015 کسب کرده است.
«سوتلانا الکسیویچ» به سبب انتقادهایش نسبت به رژیم بلاروس اغلب در خارج و کشورهایی مانند ایتالیا، فرانسه و سوئد زندگی کرده است.
«سوتلانا الکسیویچ» پس از کسب جایزه نوبل ادبیات در سال 2015 در تماسی تلفنی با آکادمی نوبل، از احساسش از کسب این جایزه گفت.
این نویسنده 67 ساله اهل بلاروس گفت: پس از شنیدن خبر برنده شدن جایزه نوبل ادبیات فورا نام نویسندگان سرشناس برنده نوبل روس چون «ایوان بونین» و «بوریس پوسترناک» به ذهنم خطور کرد. از یک طرف احساس فوق‌العاده‌ای است، اما کمی نگران‌کننده نیز هست.
به گزارش گاردین، وی که در تماسی تلفنی با آکادمی نوبل صحبت می‌کرد گفت: هنگامی که تلفن زنگ خورد، در خانه و مشغول اتو کردن بودم.
وی اظهار کرد: با هشت میلیون کرون سوئیس (770 هزار دلار) جایزه نقدی نوبل، آزادی‌ام را می‌خرم.
الکسیویچ ادامه داد: نوشتن کتاب‌هایم زمان زیادی بین پنج تا 10 سال می‌برد. دو ایده برای کتاب‌های جدیدم دارم و بنابراین خوشحالم که اکنون آزادی لازم برای کار کردن بر روی آن ها را دارم.
«سارا دانیوس»، دبیر دائم آکادمی نوبل نیز «الکسیویچ» را نویسنده‌ای فوق‌العاده خواند و گفت: وی در طول 30 یا 40 سال گذشته سرگرم ترسیم افراد در اتحادیه جماهیر شوروی و پس از آن بوده است. آثار او واقعا تاریخ رویدادها نیست، بلکه تاریخ احساسات است و آنچه او به ما ارائه می‌دهد در واقع یک دنیای عاطفی است. بنابراین رویدادهایی تاریخی چون فاجعه اتمی چرنویل و یا جنگ شوروی در افغانستان که وی در بسیاری از آثارش به آن ها اشاره دارد در واقع تنها بهانه‌ای است برای واکاوی افراد در زمان اتحادیه جماهیر شوروی و پس از آن.
دبیر دائم آکادمی نوبل افزود: «الکسیویچ» هزاران مصاحبه با کودکان، زنان و مردان انجام داده و بدین صورت آنچه به ما ارائه می‌دهد تاریخ بشریت است که پیش از آن چیز زیادی از آن نمی‌دانستیم و در عین حال تاریخی از عواطف و تاریخی از روح به ما عرضه می‌کند.
«سوتلانا آلکسیویچ»، نویسنده و روزنامه‌نگار اهل کشور بلاروس است که برای نگارش کتاب‌های مستند در قالب مصاحبه شهرت دارد. «پسران زینکی» و «چهره غیرزنانه جنگ» از جمله آثار این نویسنده هستند که زندگی در زمان جنگ شوروی سابق و دوران پس از انحلال اتحاد جماهیر شوروی را به تصویر می‌کشند.
این نویسنده 67 ساله اهل بلاروس به عنوان چهاردهمین زن، نام خود را در تاریخ برگزاری جایزه نوبل ادبیات جاودانه کرد.
ایسنا
