مقایسه خود با دیگران مشکلی است که خیلی از نوجوان‌ها با آن درگیر هستند. بودن در جامعه و ارتباط با افراد گوناگون به خودی خود زمینه‌ی مقایسه خود با دیگران را فراهم می‌کند و البته فضای مجازی هم این مشکل را پررنگ و پررنگ‌تر کرده است.
کسانی که خود را با دیگران مقایسه می‌کنند اغلب از این کار ناراضی هستند. این افراد متوجه می‌شوند که مقایسه‌کردن، آن‌ها را از نظر روحی و ذهنی فرسوده می‌کند، با این حال نمی‌توانند از آن دست بردارند.
برای دست‌کشیدن از این کار، ابتدا لازم است بدانیم چه دلایلی باعث می‌شوند خودمان را با دیگران مقایسه کنیم؟ سپس به رفع این مشکل بپردازیم. اگر شما هم از اینکه مرتب خودتان را با دیگران مقایسه کنید خسته شده‌اید، این مطلب برای شماست! ما راهکارهایی مؤثر برای غلبه بر این کار پیشنهاد می‌دهیم.
چرا خودمان را با دیگران مقایسه مى‌کنیم؟
ما اغلب فکر می‌کنیم دیگران شادتر، موفق‌تر و خوش‌بخت‌تر از ما هستند. برای همین زندگی دیگران را با زندگی خودمان مقایسه می‌کنیم تا بدانیم آن‌ها چطور زندگی می‌کنند که این‌طور شاد و موفق هستند.
اما آیا تا به حال از خودتان پرسیده‌اید چرا دائم در حال مقایسه‌ی خود با دیگران هستید؟ همیشه برای برطرف‌کردن هر مشکل باید سراغ ریشه‌های آن برویم. پس این کاری است که ما اکنون انجام می‌دهیم!
کمبود اعتماد به نفس
کمبود اعتماد به نفس می‌تواند یکی از دلایلی باشد که فرد مرتب خودش را با دیگران مقایسه کند. اعتماد به نفس پایین باعث می‌شود فرد احساس کند خوب و کافی نیست. این خوب‌نبودن، او را به این سو می‌برد که خودش را با دیگران مقایسه کند تا بلکه بفهمد دیگران چطور هستند که او نیست.
افرادی که اعتماد به نفس پایین دارند، با امید به اینکه خودشان را اصلاح کنند، به دیگران توجه می‌کنند غافل از اینکه آن‌ها واقعاً خوب و کافی هستند و درباره‌ی خودشان اشتباه می‌کنند.
کمال‌گرایی بیش از حد
شاید در این مورد بتوانیم بگوییم کمال‌گرایی نقطه‌ی مقابل کمبود اعتماد به نفس است. فردی که کمال‌گراست همیشه به دنبال این است که همه‌چیز در بهترین حالت باشد. می‌خواهد همه‌ی دستاوردهای دیگران را به دست آورد، در بهترین وضعیت مالی زندگی کند و موفقیت‌های پی در پی کسب کند. شاید در نگاه اول روحیه‌ی کمال‌گرایی خوب باشد و باعث شود فرد پیشرفت کند اما اگر این روحیه در کسی پررنگ شود به او ضربه خواهد زد. چون واقعیت این است دنیا طوری نیست که بشود همزمان همه‌چیز را باهم داشت و همیشه کمبودها و داشته‌ها در کنار هم بوده‌اند.
فردی که روحیه‌ی کمال‌گرایی بالایی داشته باشد مرتب خود را با دیگران مقایسه می‌کند تا بداند آن‌ها چه دارند که او هم به دست بیاورد. این فرد فراموش کرده است که دیگران هم کمبودهایی دارند و پی در پی در حال کسب موفقیت نیستند.
نگاه محدود نسبت به راه‌های موفقیت
برخی از افراد فکر می‌کنند راه‌های رسیدن به موفقیت محدود است. برای همین می‌پندارند اگر فرد موفقی از راهی مشخص به موفقیت رسیده است باید آن‌ها هم همان راه را بروند تا به موفقیت برسند. در صورتی که هرکس باید از مسیر خودش به موفقیت برسد. ضمن اینکه قرار نیست همه‌ی آدم‌ها در موضوعی مشخص موفق باشند.
مقایسه‌ى خود با دیگران چه آسیب‌هایی به ما می‌زند؟
اکنون که با دلایل این مقایسه آشنا شده‌اید، خوب است به پیامدها و مشکلاتی که مقایسه خود با دیگران برای ما به بار می‌آورد توجه کنید.
از دست رفتن اعتماد به نفس و عزت نفس
همان‌طور که گفتیم، یکی از دلایل اینکه افراد خود را با دیگران مقایسه می‌کنند اعتماد به نفس پایین آن‌هاست. اما باید بدانید این کار به مرور باعث می‌شود همان میزانِ کم اعتماد به نفس هم از بین برود و فرد بیش‌تر از همیشه احساس کند خوب و کافی نیست. اعتماد به نفس پایین خود نیز می‌تواند به کاهش عزت نفس منجر شود.
نادیده‌گرفتن توانایی‌ها و دست‌آوردهای خود
وقت فرد مدام خود را با دیگران مقایسه می‌کند و فکر می‌کند دیگران همیشه از او بهترند، ناخودآگاه توانایی‌ها و دست‌آوردهای خود را نادیده می‌گیرد. همه‌ی افراد، توانایی‌ها و دست‌آوردهایی دارند. اما مقایسه‌ی خود باعث می‌شود چشم‌مان روی داشته‌های خودمان بسته شود.
احساس غم و افسردگی
زمانی که فرد به این نتیجه می‌رسد که از دیگران پایین‌تر است، مدام ناراحت خواهد بود. ناراحتی پیوسته نیز در نهایت می‌تواند به افسردگی منجر شود.
احساس نگرانی و اضطراب مداوم
علاوه بر حس ناراحتی، نگرانی و اضطراب نیز احساساتی هستند که فرد در مقایسه‌ی خود با دیگران تجربه می‌کند. چنین فردی مرتب به این فکر می‌کند که باید مانند دیگران باشد. مثلاً فکر می‌کند باید همان کارهایی را انجام بدهد که آن‌ها انجام می‌دهند و همان تفریحات و برنامه‌هایی را داشته باشد که دیگران دارند. اما وقتی نتواند یکی از کارهای دیگران را انجام دهد فکر می‌کند دارد عقب و عقب‌تر می‌ماند و به همین دلیل به اضطراب و نگرانی دچار می‌شود.
لذت‌نبردن از زندگی و از دست دادن حس رضایت
طبیعی است فردی که مدام در ناراحتی و اضطراب است نمی‌تواند از زندگی خود لذت ببرد. هنگامی که از زندگی لذت نبریم نیز کم‌کم نسبت به همه‌چیز رضایت خود را از دست می‌دهیم. اگر شما هم افرادی را که مدام خود را با دیگران مقایسه می‌کنند دیده باشید متوجه شده‌اید که آن‌ها همیشه نسبت به همه‌چیز شکایت دارند و از همه‌چیز ایراد می‌گیرند.
راه‌های غلبه بر مقایسه‌ی خود با دیگران
حالا وقت آن رسیده است که از مقایسه خود با دیگران دست برداریم و بر این کار نادرست غلبه کنیم. برای رسیدن به این هدف می‌توانیم از روش‌های زیر کمک بگیریم.
موقعیت و شرایط زندگی خود را بپذیرید
قدم اول در این مسیر این است که وضعیت زندگی خودتان را بپذیرید و خودتان و زندگی‌تان را دوست داشته باشید. به خودتان یادآوری کنید فردی موفق و خوب هستید و در مسیر بهترشدن و موفق‌ترشدن همواره تلاش می‌کنید. اما در این مسیر قرار است خودتان را فقط با خودتان مقایسه کنید و نه هیچ‌کس دیگر. شما تنها به خودتان متعهد هستید و قرار است در مسیر موفق‌شدن همواره از گذشته‌ی خودتان، و نه از دیگران، بهتر شوید.
یادتان باشد همه‌چیز آن‌طور که به نظر می‌آید نیست
همه‌ی افراد تلاش می‌کنند تا ظاهر خود را عالی نشان دهند. البته نه اینکه کسی با این کار بخواهد دیگران را گول بزند. ما این کار را انجام می‌دهیم چون دوست نداریم ضعف‌هایمان را نشان بدهیم. پس فراموش نکنید آنچه شما از دیگران می‌بینید فقط ظاهر آن‌هاست؛ ظاهری که حسابی برای آن وقت گذاشته‌اند تا آن را خوب و موجه نشان بدهند!
بدانید که همه‌ی آدم‌ها مشکلات و کمبودهایی دارند و زندگی هیچ‌کس کاملِ مطلق نیست.
به توانایی‌ها و استعدادهای خودتان توجه کنید
شما نمی‌توانید بگویید هیچ توانایی و دست‌آوردی ندارید! همه‌ی افراد در کنار کمبودهایشان، داشته‌هایی هم دارند. روی خودتان و زندگی‌تان تمرکز کنید و توانایی‌ها و داشته‌هایتان را پیدا کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا هم از مقایسه خود با دیگران دست بردارید و هم متمرکز و هدف‌مند در مسیر توانایی‌های خودتان پیش بروید و موفقیت‌های بیش‌تر به دست آورید.
برای آنچه در زندگی دارید شکرگزار باشید
واقعیت این است همیشه هم آنچه دیگران دارند خاص و ارزشمند نیست و شاید فقط در نظر ما این‌طور باشد. یک‌بار دیگر به آنچه باعث مقایسه‌ی خودتان با دیگران شده توجه کنید . از خودتان بپرسید: «آیا این واقعاً داشته‌ای خاص و ارزشمند است؟» بعد به زندگی خودتان نگاه کنید. آیا شما هیچ داشته‌ی ارزشمندی ندارید؟
جالب است بدانید که افراد در چنین مرحله‌ای اغلب به این نتیجه می‌رسند که خود نیز داشته‌هایی به همان ارزشمندی دارند و حتی دارایی خودشان باارزش‌تر از دارایی دیگران است! زاویه‌ی نگاه‌تان به ارزشمندبودن را تغییر بدهید و داشته‌های باارزش‌تان را پیدا کنید. در آن صورت برای آنچه دارید شکرگزار خواهید بود. شکرگزاری باعث می‌شود حالتان بهتر شود و این حال خوب کمک می‌کند تا همیشه داشته‌هایتان را ببینید و دیگر خودتان را با دیگران مقایسه نکنید.
فضای مجازی غیر مستقیم ما را به مقایسه می‌کشاند!
ممکن است خیلی از افراد متوجه نباشند که فضای مجازی می‌تواند ما را غیر مستقیم به سمت مقایسه خود با دیگران بکشاند. اما شما از این موضوع آگاه باشید و خودتان را از این مقایسه دور کنید.
در فضای مجازی همواره افرادی را می‌بینیم که در ظاهر خوش‌بخت و شاد هستند و تفریحات و سرگرمی‌های خاص و مجلل دارند. فراموش نکنید که شما فقط ظاهر افراد را می‌بینید و نمی‌دانید در زندگی آن‌ها چه خبر است.
علاوه بر این، بسیاری از افرادی که در فضای مجازی زندگی خودشان را به نمایش می‌گذارند از این راه درآمد کسب می‌کنند. در واقع آن‌ها همه‌ی تلاش‌شان را می‌کنند تا زندگی خود را باشکوه و جذاب نشان بدهند ؛تا دیگران از روی کنجکاوی آن‌ها را دنبال کنند و بتوانند از طریق دنبال‌کننده‌ی بالا درآمد داشته باشند. پس این ظاهر مجلل و خاص وجود حقیقی ندارد و فقط ویترینی برای کسب درآمد است.
از مقایسه‌کردن خود با دیگران به نفع خودتان استفاده کنید!
بعد از این‌همه صحبت‌کردن درباره‌ی معایب مقایسه خود با دیگران، باید این نکته را هم بگوییم که گاهی این مقایسه می‌تواند مفید باشد! بله، درست خواندید. اما چطور؟
اغلب هنگامی که خودمان را با دیگران مقایسه می‌کنیم «ظواهر» وضعیت و زندگی‌مان را با «ظواهر» و وضعیت زندگی دیگران مقایسه می‌کنیم. یعنی خودمان را با مدل گوشی، محله‌ای که افراد در آن زندگی می‌کنند، خانه، ماشین و تفریحات آن‌ها مقایسه می‌کنیم.
اول از همه باید بدانید ارزش آدم‌ها به ظاهر خاص و زندگی سطح بالای آن‌ها نیست. احتمالاً این حرف به نظرتان شعاری است اما اگر کمی به آن فکر کنید می‌بینید که واقعیت است. ارزش انسان به شخصیت و کردار اوست و شخصیت و کردار خوب چیزی است که با کارکردن روی خود به دست می‌آید. در واقع، همه‌ی آدم‌ها می‌توانند به این ویژگی‌های خوب دست یابند.
اما ممکن است شما خودتان را نه با این موارد بلکه با دستاوردهای غیر مادی فردی دیگر مقایسه کنید. مثلاً بگویید مدرک بالای دانشگاهی دارد، رفتار او بسیار مؤدبانه و محترمانه است، همیشه در سخت‌ترین شرایط هم بر اعصاب خودش مسلط است یا خیلی خوب می‌تواند از زندگی لذت ببرد. در این موارد شما کار درستی می‌کنید که خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید! در واقع، این مقایسه یک مقایسه‌ی مفید و ارزشمند است و باعث می‌شود انگیزه پیدا کنید تا خودتان هم آن دست‌آوردهای مفید و باارزش را به دست آورید.
این مقایسه به رشد شما کمک خواهد کرد، اگر حقیقتاً آن را تلنگری ببینید و قدم‌برداشتن در مسیر رسیدن به این دست‌آوردها را آغاز کنید.
شما هم خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید؟
برای بسیاری از ما پیش آمده که برای یکی‌دوبار هم که شده خودمان را با دیگران مقایسه کرده‌ایم. اما اگر این کار همیشگی شود به مشکلاتی که در این مطلب درباره‌شان صحبت کردیم دچار می‌شویم.
حالا نوبت شماست؛ بگویید که آیا تا به حال خودتان را با افراد دیگر مقایسه کرده‌اید؟ آن فرد چه چیزی داشته است که دوست داشتید شما هم داشته باشید؟ آیا به نظرتان آن مقایسه درست بوده است و به پیشرفت شما کمک کرده یا مقایسه‌ای ناسالم بوده و به شما ضربه زده است؟
هر گاه خود را با دیگران مقایسه نکردیم باعث شروع پیشرفتمان است