چاه نکن بهر کسی اول خودت دوم کسی،از ضرب المثل های معروف ایرانی است. اکنون داستان آن را با هم میخوانیم.
داستان ضرب المثل چاه مکن بهر کسی اول خودت دوم کسی
در روزگار پیامبر اسلام (ص) فردی بود که نسبت به موفقیت مردم و اشخاص مهم جامعه حسادت میکرد. و سعی داشت تا به نوعی آنها را از چشم اطرافیان بیاندازد یا به آنها صدمه وارد کند که از بین بروند.
مدت ها بود که از محبوبیت رسول خدا (ص) در بین مردم در عذاب بود.به همین خاطر یک روز که پیامبر را در محلی دید به نزد ایشان رفت و بعد از سلام و درود از حضرت دعوت کرد تا شب را در منزل وی مهمان باشند.رسول اکرم (ص) هم دعوت مرد را قبول میکند. و قرار میگذارند تا شب حضرت محمد (ص) به همراه تعدادی از صحابه شام را در منزل مرد باشند.
او که از قبول دعوت از جانب نبی خدا (ص) خوشحال شده بود به سرعت به سمت خانهاش حرکت کرد تا علاوه بر تهیه وسایل پذیرایی به فکر انجام نقشه شوم خود هم باشد.در خانه محلی را مخصوص نشستن پیامبر (ص) آماده کرد اما زیر تشکچه گودالی را حفر میکند و داخل گودال را با خنجرهایی که همه سرهایشان رو به بالا بود پر میکند.
مرد تا شب به انتظار مینشیند. شب حضرت (ص) به همراه تعدادی از یاران نزدیک به خانه مرد عرب وارد شدند. مرد در دلش خوشحال بود که امشب نقشه اش عملی میشود و آسیبی به حضرت میرساند. اما پیامبر با گفتن بسم الله الرحمن الرحیم روی تشکچه مخصوص رفتند و روی آن نشستند، بدون اینکه حادثه ناگواری که مرد میزبان منتظر آن بود رخ دهد.
مرد که بسیار خشمگین میشود. با خود میگوید زهر در غذای پیامبر اکرم (ص) خواهم ریخت و نبی خدا و همراهانش را مسموم میکنم.زمان شام که فرا میرسد ظرف های غذا روی سفره چیده میشود، قبل از شروع به خوردن یکی از صحابه از رسول خدا میخواهد تا دعایی برای افراد حاضر بر سر سفره بخوانند تا همگی غذا را با دعای ایشان شروع کنند.
حضرت محمد (ص) دست ها را رو به آسمان بلند کردند و دعایی نمودند و با گفتن بسم الله همه دست به سفره بردند و شروع به خوردن کردند.بعد از اتمام شام هم نقشه مرد عرب نیز باز عملی نشد.
حضرت و صحابه بلند میشوند تا از خانه مرد بروند. به رسم مهمان نوازی مرد به همراه همسرش مهمانان را تا بیرون در خانه همراهی میکنند. زمانی که از خانه بیرون میروند فرزندان به سر سفره آمدند و غذاهایی را که بر سر سفره و داخل ظرف ها باقی مانده بود خوردند که بر اثر سم کودکان جان باختند.
میزبان و همسرش بعد از بدرقه به داخل خانه میآیند .و با جنازه کودکان خود روبهرو میشوند. مرد سراسیمه و هراسان برای یافتن پادزهر میدود. اما پایش را روی گودال میگذارد و در آن میافتد و خنجرها بدنش را زخمی می کنند. و این گونه بود که می گویند : چاه نکن بهر کسی اول خودت دوم کسی.
معادل این ضرب المثل بد مکن که بدافتی چه مکن که خود افتی نیز هست.
مضمون ضرب المثل در قرآن کریم
سوره فاطر آیه 43 : اسْتِکْبَارًا فِی الْأَرْضِ وَمَکْرَ السَّیِّئِ وَلَا یَحِیقُ الْمَکْرُ السَّیِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ فَهَلْ یَنظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِینَ فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِیلًا وَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِیلًا
ترجمه فارسی : برتری جویی آنان در روی زمین و نیرنگِ زشتشان ریشه در گریز آنان از پیامبر و تکذیب آیات الهی دارد . ] بدانند که [ نیرنگِ ناروا جز دامن صاحبش را نمی گیرد و اثر سوء آن جز به خود او باز نمی گردد . پس آیا جز همان سنّتی را که در میان امّت های حق ستیز نخستین جاری شد و آنان را هلاک ساخت ، انتظار می برند ؟ هرگز برای سنت خدا دگرگونی نمی یابی و هرگز سنّت خدا را قابل انتقال نخواهی یافت . ضرب المثل : چاه نکن بهر کسی اول خودت دوم کسی
کاربرد ضرب المثل “چاه نکن بهر کسی اول خودت دوم کسی”
ضرب المثل چاه نکن بهر کسی اول خودت دوم کسی. زمانی به کار میرود که فردی نقشهای در ارتباط با آسیب رساندن به بقیه بکشد اما نقشه به ضرر خودش تمام شود.
اگر به ریشه ضرب المثل های فارسی علاقمندید پیشنهاد می کنم مطالب بخش ریشه ضرب المثل های فارسی را مطالعه کنید.
آنچه دیگرانجست و جو کرده اند:
- https://www nojavanha com/ریشه-ضرب-المثل-های-فارسی؛-چاه-نکن-بهر-کس/