مارمولک در ایستگاه فضایی!

مارمولک ها موجودات عجیبی هستند. وقتی به سرعت حرکت آن ها روی دیوار و سقف و… نگاه می کنیم که جاذبه بر آن ها تأثیر ندارد. به آسانی جابه جا می شوند، در جهات مختلف مانور می دهند، از موانع می گذرند و از برخورد با آن ها اجتناب می کنند. از دید مارمولک ها زمین و دیوار و سقف زیاد متفاوت نیست!

ایدۀ ساخت ربات ها از ساز و کار و ساختار موجودات زنده سابقۀ بسیار زیادی دارد. در سال های اخیر در خبرهای گوناگون شاهد ساخت ربات های مختلفی به شکل حیواناتی مانند ماهی، سگ، یوزپلن، اسب، مرغ دریایی، پشه و… بودیم؛ ربات هایی که در محل هایی خاص که مناب با ساز و کار بدن حیوانات است به جای انسان ها یا ربات هایی با ساز و کار انسان به انجام مأموریت می پردازند.

اما سؤال این است چرا حشراتی مثل عنکبوت یا خزندگانی مانند مارمولک سهم بیشتری در این تحقیقات دارند؟

اصلی ترین پاسخ به این سؤال ساز و کار حرکتی آن هاست، ساز و کاری که با جهار یا شش پا و همچنین ساختار خاص کف پای این حیوانات به آن ها اجازه می دهد که با سرعت تغییرات بالا و با خطای کم از موانع گوناگون عبور کنند و در جهت های مختلف مانور دهند و حتی روی دیوار و سقف نیز حرکت داشته باشند.

موارد ذکر شده در بالا سال هاست که فکر سازمان های فضایی را به خود مشغول ساخته. در جدیدترین تحقیقات در نخستین روزهای سال 2014/1392، سازمان فضایی اروپا با همکاری دانشگاه سیمون فراسر کانادا از طرح نیمه کامل ربات مارمولک خود برای مأموریت های فضایی رونمایی کردند. این ربات می تواند در فضاپیماها و ایستگاه فضایی بین المللی و … با ترکیب شش پای خود (که آن را بیشتر شبیه عنکبوت می کند تا مارمولک) و همچنین با استفاده از فناوری پاهایی دارای تارهای موی نانومتری (که الگو برداری از پاهای مارمولک است) روی سطح جابه جا شود. پاهای ساخته شده با موهایی با قطر 100 تا 200 نانومتر یعنی تقریبا در ابعاد دنیای باکتری ها که به این ربات توانایی چسبیدن بدون درد سر به سطوحی مانند دیوارها را می دهد و می تواند وزن ربات را نیز به آسانی تحمل کند. جالب است بدانید که موهای نانومتری این پاهای شگفت انگیز که بخشی از الگو برداری این ربات از طبیعت است، حدود 100 برابر بزرگ تر از موهای پای مارمولک خانگی است! ولی برای تحمل وزن این ربات کافی است.

این مارمولک فضایی در آینده ای نه چندان دور بر در و دیوار فضا پیماها و ایستگاه فضایی بین المللی حرکت خواهد کرد و اکنون در حال آزمایش حرکتی در آزمایشگاه سازمان فضایی اروپا است.

منبع: ماهنامۀ نجوم