توانایی مقابله با مشکلات

از آن جا که زندگی انسان همواره پیچیده در مشکلات و سختی هاست و به تعبیر امام علی(ع) «الدنیا دارٌ بالبلاء محفوفه؛ دنیا سرایی است که به وسیله بلا پوشیده شده است» و «الدنیا دار المحن؛ دنیا محل سختی ها و محنت هاست» پس باید با توجه به این اقتضاء و خصوصیت زندگی مادی و دنیوی، فرزندان خود را برای رویارویی با مشکلات مهیا کرد. از این رو یکی از مهارت های بسیار جدی و ضروری در زندگی آینده فرزندانمان، توانایی مقابله با مشکلات و حل آن است. والدین نباید فرزندان خود را در حل مسائل، مشکلات به خود وابسته نمایند. بلکه باید به آنان القاء نمایند که آنان خود باید راه حل های مناسب برای حل مشکلات را به دست آورند. از کودکی آرام آرام به آنان بیاموزند که وقتی به مشکلی برخورد می کنند ابتدا باید به تجزیه و تحلیل مسئله بپردازند و آنگاه که راه حل مناسبی یافتند با روحیه قوی و خودباوری و ایمان، در ایجاد آمادگی روانی برای حل مشکل و مسئله خود سعی کنند.
باید مرتب به آنان گوشزد کرد که رو در رویی با مشکلات چنان که می نماید دشوار نیست و نباید از مشکل چشم پوشی نمود که در این صورت مشکل پایدارتر خواهد شد. پس باید به فرزندان بیاموزیم که ابتدا باید مشکل را بپذیرند و آن گاه جنبه های مختلف آن را با دقت شناخته و در برخورد با آن بیندیشند و باید آنان بدانند که غالب مسائل در برخورد نزدیک و مستقیم تحلیل می روند و
رنگ می بازند و باید بدانند که سهم عمده رضایت ما از زندگی بستگی به تلاشمان برای حل مشکلات دارد.

پس پذیرش مشکل، اولین راه حل است. حضرت امیر(ع) می فرمایند: «کاری که می ترسید از آن، عمل کنید.» یکی از مشکلات جوانان در جامعه فعلی ترس از رویارویی با مشکلات است. آنان با فرار از مشکلات سعی می کنند به آرامش برسند. چرا که از ابتدا پدر و مادر فرزندان را از وجود مشکلات و رویارویی با آنها به هراس انداخته اند.
باید نوجوانان و جوانان ما همان طور که از شیرینی های زندگی استقبال می کنند و آنها را می پذیرند، مشکلات و سختی ها را نیز به عنوان یک روی دیگر سکه زندگی پذیرا باشند.
ولی آنچه که سهم عمده و از رسالت های خانواده است، آموزش راهکارهای مقابله با مشکلات است. 

باید پدر و مادر به جای آن که به محض این که فرزندشان با مشکل مواجه می شود خود اقدام به حل مسئله و مشکل آن ها نمایند، به آنان کمک کنند تا خودشان بتوانند ضمن پذیرش مشکل و رویارویی با آن به شناخت و تحلیل قوی در مورد مشکل و علت یابی که در نهایت به رفع علل آن بپردازند و با اندیشیدن در مورد مسائل پیرامون آن مشکل با جریانی که موجب ایجاد مشکل شده است، شناسایی و سپس آن را رفع نماید و نسبت به حل مشکل اقدام نماید. در این صورت است که ما حق فرزندان خود را ادا نموده ایم. باید به این مهم اذعان داشته باشیم که ادای حقوق فرزندان ما به این نیست که ما نسبت به حل مشکلات آنان اقدام نماییم بلکه اگر به آنان کمک کردیم تا خود توان رویارویی با مشکلات و حل آن را پیدا نمایند، نسبت به انجام رسالت خود موفق بوده ایم.

مهارت در مثبت نگری

از آن جا که نوع نگرش افراد به زندگی و آن چه پیرامون آن هاست درکیفیت رفتار آنان تأثیر فراوانی دارد، از این رو یکی از رسالت های تربیتی والدین ایجاد نگرش مثبت در فرزندان می باشد. چرا که نگرش مثبت در زندگی فرزندان ما بسیار تأثیرگذار است.

مثبت نگری، یکی از عوامل زمینه ساز برای برخورداری از آرامش روحی و روانی است و نشاط و شادابی در زندگی بستگی به نوع نگرش ما نسبت به خود و دنیای اطرافمان دارد. هر گونه محبوبیت و یا عدم محبوبیت ما در جامعه بسته به نوع نگرش ماست.

از این رو روانشناسان بر این باور هستند که افراد مثبت اندیش دارای این خصایص و ویژگی ها می باشند:

ـ ترقی خواهند.

ـ از آینده ترس و بیم ندارند و با خوش بینی خاص خود نسبت به آینده امیدوار هستند.

ـ خوش بین هستند و حتی در دشوارترین موقعیت ها دست از فکر و تلاش برنمی دارند.

ـ آگاه و منطقی هستند و موقعیت های پیش رو را ارزیابی می کنند و هرگز به امید شانس و اقبال زندگی نمی کنند و مطمئن هستند که برای رسیدن به هدف های خود نیاز به مبارزه دارند.

ـ منظم و مستقل هستند.

ـ از بودن خویش احساس لذت می کنند.

ـ با دیگران ارتباط صمیمانه دارند.

ـ از برداشتن گام های ابتکاری و گرفتن تصمیمات دشوار نمی ترسند.

ـ پر تحرک، پر تلاش و پر انگیزه هستند.

همان طور که ملاحظه می کنید تمام این خصایص و ویژگی ها که خاص افراد مثبت نگر می باشد، از ابزار ضروری و لازم برای رسیدن به خوشبختی است. و همان طور که بیان شد تنها و تنها با نگرش مثبت و اصلاح نگرش ها و تبدیل منفی نگری به مثبت نگری می توان زمینه ای برای سعادت فراهم آورد.

پس ما باید از ابتدا مثبت نگری را به فرزندانمان آموزش دهیم و آنان را از منفی نگری و نگرش منفی نسبت به زندگی باز داریم. باید به آنان بیاموزیم که همیشه تلقی خوب از حوادث و واقعیت ها داشته باشند. آنان باید بدانند که در کنار هر سختی، یک راحتی است. و به بیان دیگر آنان بیاموزند که همیشه نیمه پر لیوان را ببینند و نه نیمه خالی آن را. و به قول «آلخونس کار» نویسنده فرانسوی، نباید به گل نظر انداخت و از خارها گلایه کرد. او می گوید:

«عده ای همواره غر غر می کنند که گل سرخ خار دارد، ما باید شاد باشیم که خارها گل دارند.»

ما باید به فرزندان بیاموزیم که یاد بگیرند عینک بدبینی را از چشمان خود بردارند تا همه چیز اطراف خود را روشن و زیبا ببینند. به هر حال نوع نگاه فرزندان ما به جهان اطرافشان، نمایانگر شخصیت آن ها است. و نگرش های اولیه آنان نسبت به خود و دنیای اطرافشان روی نحوه زندگی اشان تأثیر می گذارد.

پس بیایید به آنان مهارت خوب دیدن و مثبت نگری را بیاموزیم.

منبع : به سوی کامیابی، آنتونی رابینز و غررالحکم

مهارت در تصمیم گیری

یکی از مسائل مهم در زندگی هر فرد تصمیم گیری های اوست. تصمیم گیری های صحیح و درست فرد سرنوشت و مسیر آینده زندگی او را تعیین می کند که به تبع آن خانواده، اطرافیان و جامعه نیز متأثر از این تصمیم گیری می گردد. از این رو بین خوشبختی و بدبختی با تصمیم گیری و انتخاب ارتباط مستقیم وجود دارد.

تصمیم گیری صحیح نقش بسیار مؤثری در آینده افراد دارد، بدین جهت یکی از مهارت های لازم زندگی فرزندان، مهارت در تصمیم گیری است و از آنجا که تصمیم گیری صحیح مبتنی بر طی مراحلی است که هر یک به تنهایی نقش بسیار مؤثری در زندگی افراد دارند و بدون توجه به این مراحل نمی توان تصمیم عاقلانه گرفت، از این رو باید فرزندانمان را با مراحل تصمیم گیری آشنا نماییم. و به آنان بگوییم که اگر قرار است تصمیمی عاقلانه که موجب پشیمانی و حسرت نشود بگیرید باید به این مراحل اساسی تصمیم گیری توجه داشته باشید.

آنان باید بدانند قبل از هر گونه تصمیم گیری در امور و انتخاب، اولین گام، مطالعه است. مطالعه نه به معنای مصطلح آن، مطالعه یعنی توجه به تمام زوایای یک پدیده، توجه به آثار و جنبه های گوناگون مسئله برای رسیدن به راه حل صحیح و اصولی. بعد از مطالعه دقیق به تفکر و تجزیه و تحلیل مسئله بپردازیم، که قطعا بعد از تفکر پرسش های اساسی در ذهن ما در رابطه با مسئله ایجاد می شود و بعد از پیدا کردن پاسخ  پرسش های مطرح شده به مشورت پیرامون مسئله با افراد صاحب نظر، و نهایتا تصمیم گیری و انتخاب بهترین راه حل بر پدر و مادر است که از همان ابتدا در تصمیم گیری های کوچک و انتخاب به ظاهر معمولی، فرزند را وادار به طی مراحل تصمیم گیری نمایند و از او بخواهند قبل از اینکه اطرافیان بخواهند به او بگویند که چه تصمیمی بگیرد خودش به مطالعه و تفکر و پرسش گری و نهایتا با مشورت، یکی از بهترین راه حل ها را انتخاب نماید. 

اگر از همان اوان کودکی به او یاد دهیم که خود تصمیم بگیرد ولی تصمیمی از روی تفکر و تأمل و مشورت، در بزرگی هم مهارت تصمیم گیری را پیدا خواهد نمود و هنگام مقابله با مشکلات و معضلات زندگی، مستأصل نمی شود و خود می تواند با طی مراحل مختلف بهترین انتخاب و تصمیم را داشته باشد و این بزرگ ترین خدمتی است که ما می توانیم به فرزندان خود نماییم.

به هر حال باید آنان بدانند که تصمیم گیری آن گونه که تصور می شود، یک حرکت ساده و غیر فنی نیست، بلکه دارای فن خاص است. روانشناسان تصمیم گیری را مهارتی می دانند که با تمرین و تکرار پرورش می یابد. و ما باید به فرزندانمان کمک کنیم تا با تمرین و تکرار در تصمیم گیری های خُرد بتوانند در تصمیم گیری های کلان زندگی آینده توفیق یابند.

منبع : به سوی کامیابی، آنتونی راینز و غررالحکم

• مهارت برقراری رابطه

مهارت برقراری رابطه، یکی از مهارت های اساسی زندگی انسان و از جهات مختلف حائز اهمیت است. چرا که بخش قابل توجهی از ویژگی های اخلاقی و رشد و تحول شخصیت کوچک ترها و بزرگ ترها حاصل نحوه ارتباط و روابط فی ما بین است.
هر قدر روابط اشخاص صادقانه تر، محترمانه تر و کریمانه تر و سازنده و تعالی بخش باشد، زمینه بهداشت روان و سلامت فکر و رضامندی و آرامش خاطرشان بیشتر فراهم می گردد.
از آنجا که انسان اصالتا موجودی است اجتماعی و حیات و زندگی پویا و مولد آدمی در گرو روابط بین فردی و ارتباطات مؤثر و مفید و متقابل با دیگران است ،به سخن دیگر بدون ارتباط مؤثر و تعامل بین فردی انسان نمی تواند به رشد مطلوب و شکوفایی شخصیت خود برسد و هر گونه محرومیت از روابط مطلوب و منطقی با دیگران و درماندن از زندگی پویای اجتماعی زمینه اضطراب و افسردگی و عقب ماندگی فرهنگی را هموار می نماید.
باید توجه داشت اولین جوانه های ارتباط بین انسان ها در حریم خانواده پدیدار می گردد و به طور کلی چگونگی روابط درون خانوادگی بیشترین تأثیر را در توان و نحوه برقراری و استمرار رابطه با دیگران خواهد داشت.
از این رو یکی از رسالت های خانواده، افزایش مهارت فرزندان در برقراری رابطه مؤثر با دیگران است. چرا که فرزند در صورت توان برقراری رابطه مؤثر با دیگران به اعتماد به نفس، آرامش و رضایت از خود دست می یابد. در حالی که اگر از مهارت لازم برای برقراری ارتباط مؤثر برخوردار نباشد نتیجه آن ایجاد کینه، نفرت، اضطراب، خشم، افسردگی و … خواهد بود.
به همین جهت برخی نظریه پردازان معتقدند که یکی از رازها و رمزهای موفقیت انسان های بزرگ و موفق، برقراری ارتباط مؤثر با دیگران است. به میزانی که انسان بتواند در تعاملات اجتماعی خود با دیگران، ارتباطی مؤثر و سازنده برقرار نماید به همان میزان، بر ضریب موفقیت خود افزوده است. و شاید بتوان یکی از راهکارهای اساسی و مهم را برای رسیدن به خوشبختی، برقراری ارتباط مؤثر دانست که البته ارتباط جلوه های گوناگون دارد؛ ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با دیگران و ارتباط با جهان هستی و طبیعت.
ما باید به فرزندانمان راههای ارتباط مؤثر را فرا دهیم، چرا که برقراری ارتباط با دیگران مخصوصا برای نوجوانان امری اجتناب ناپذیر است. یکی از تعلقات و نیازهای اساسی آنان ارتباط با همسالان است. پس باید مهارت برقراری ارتباط مؤثر را و اینکه با چه کسانی و با چه ویژگی هایی ارتباط برقرار نمایند را به آنها بیاموزیم و هشدارهای لازم را به آنان به موقع در این راستا بدهیم.
یکی از هشدارهایی که حضرت علی(ع) در همین راستا، به فرزند خود گوشزد می نماید این است که شخصیت تو به وسیله دوستانت است که محک زده می شود پس سعی کن از دوستی با افرادی که از نظر فکر و بینش ضعیف هستند و عمل آنها ناشایسته است، برحذر باش «و احذر صحابه من یفیل رأیه و ینکر عمله و فان الصاحب معتبر بصاحبه؛ از همنشینی با کسانی که در فکر و نظر ضعیف هستند و عمل آنها ناشایسته است بر حذر باش! زیرا مقیاس سنجش شخصیت هر کس را یارانش تشکیل می دهند.»
یکی از اشتباهاتی که برخی از والدین مرتکب می شوند به جای این که راهکارها و هشدارهای لازم در زمینه دوست یابی و مهارت های لازم را به آنان بیاموزند مرتب آنان را از ارتباط با دیگران نهی می نمایند. در حالی که این روش دقیقا بر خلاف روش بزرگان دین است. همان طور که ملاحظه نمودید حضرت علی(ع) به جای نهی فرزندان خود از برقراری رابطه با دیگران آنان را متوجه ساز و کارهای لازم ارتباط می نمایند؛ به بیان دیگر مهارت لازم دوست یابی را به آنان می آموزند. چرا که کودکان و نوجوانانی که برخوردار از ارتباط صمیمی و کلامی بوده اند، در بزرگسالی از خود ارزشمندی و اعتماد به نفس و صلاحیت شخصیت برخوردارند و بر عکس نوجوانانی که کمترین ارتباط کلامی را دارند فاقد اختیار و آزادی و مهارت های لازم زندگی هستند و مستعد انواع آسیب های روانی، فکری و اجتماعی و سیاسی می باشند.

منبع : به سوی کامیابی، آنتونی راینز و غررالحکم

مهارت برقراری رابطه

مهارت برقراری رابطه، یکی از مهارت های اساسی زندگی انسان و از جهات مختلف حائز اهمیت است. چرا که بخش قابل توجهی از ویژگی های اخلاقی و رشد و تحول شخصیت کوچک ترها و بزرگ ترها حاصل نحوه ارتباط و روابط فی ما بین است.

هر قدر روابط اشخاص صادقانه تر، محترمانه تر و کریمانه تر و سازنده و تعالی بخش باشد، زمینه بهداشت روان و سلامت فکر و رضامندی و آرامش خاطرشان بیشتر فراهم می گردد.

از آنجا که انسان اصالتا موجودی است اجتماعی و حیات و زندگی پویا و مولد آدمی در گرو روابط بین فردی و ارتباطات مؤثر و مفید و متقابل با دیگران است. به سخن دیگر بدون ارتباط مؤثر و تعامل بین فردی انسان نمی تواند به رشد مطلوب و شکوفایی شخصیت خود برسد و هر گونه محرومیت از روابط مطلوب و منطقی با دیگران و درماندن از زندگی پویای اجتماعی زمینه اضطراب و افسردگی و عقب ماندگی فرهنگی را هموار می نماید.

باید توجه داشت اولین جوانه های ارتباط بین انسان ها در حریم خانواده پدیدار می گردد و به طور کلی چگونگی روابط درون خانوادگی بیشترین تأثیر را در توان و نحوه برقراری و استمرار رابطه با دیگران خواهد داشت.

از این رو یکی از رسالت های خانواده، افزایش مهارت فرزندان در برقراری رابطه مؤثر با دیگران است. چرا که فرزند در صورت توان برقراری رابطه مؤثر با دیگران به اعتماد به نفس، آرامش و رضایت از خود دست می یابد. در حالی که اگر از مهارت لازم برای برقراری ارتباط مؤثر برخوردار نباشد نتیجه آن ایجاد کینه، نفرت، اضطراب، خشم، افسردگی و … خواهد بود.

به همین جهت برخی نظریه پردازان معتقدند که یکی از رازها و رمزهای موفقیت انسان های بزرگ و موفق، برقراری ارتباط مؤثر با دیگران است. به میزانی که انسان بتواند در تعاملات اجتماعی خود با دیگران، ارتباطی مؤثر و سازنده برقرار نماید به همان میزان، بر ضریب موفقیت خود افزوده است. و شاید بتوان یکی از راهکارهای اساسی و مهم را برای رسیدن به خوشبختی، برقراری ارتباط مؤثر دانست که البته ارتباط جلوه های گوناگون دارد؛ ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با دیگران و ارتباط با جهان هستی و طبیعت.

ما باید به فرزندانمان راههای ارتباط مؤثر را فرا دهیم، چرا که برقراری ارتباط با دیگران مخصوصا برای نوجوانان امری اجتناب ناپذیر است. یکی از تعلقات و نیازهای اساسی آنان ارتباط با همسالان است. پس باید آنها مهارت برقراری ارتباط مؤثر را و اینکه با چه کسانی و با چه ویژگی هایی ارتباط برقرار نمایند را به آنها بیاموزیم و هشدارهای لازم را به آنان به موقع در این راستا بدهیم.

یکی از هشدارهایی که حضرت علی(ع) در همین راستا، به فرزند خود گوشزد می نمایند این است که شخصیت تو به وسیله دوستانت است که محک زده می شود پس سعی کن از دوستی با افرادی که از نظر فکر و بینش ضعیف هستند و عمل آنها ناشایسته است، برحذر باش «و احذر صحابه من یفیل رأیه و ینکر عمله و فان الصاحب معتبر بصاحبه؛ از همنشینی با کسانی که در فکر و نظر ضعیف هستند و عمل آنها ناشایسته است بر حذر باش! زیرا مقیاس سنجش شخصیت هر کس را یارانش تشکیل می دهند.»

یکی از اشتباهاتی که برخی از والدین مرتکب می شوند به جای این که راهکارها و هشدارهای لازم در زمینه دوست یابی و مهارت های لازم را به آنان بیاموزند مرتب آنان را از ارتباط با دیگران نهی می نمایند. در حالی که این روش دقیقا بر خلاف روش بزرگان دین است. همان طور که ملاحظه نمودید حضرت علی(ع) به جای نهی فرزندان خود از برقراری رابطه با دیگران آنان را متوجه ساز و کارهای لازم ارتباط می نمایند؛ به بیان دیگر مهارت لازم دوست یابی را به آنان می آموزند. چرا که کودکان و نوجوانانی که برخوردار از ارتباط صمیمی و کلامی بوده اند، در بزرگسالی از خود ارزشمندی و اعتماد به نفس و صلاحیت شخصیت برخوردارند و بر عکس نوجوانانی که کمترین ارتباط کلامی را دارند فاقد اختیار و آزادی و مهارت های لازم زندگی هستند و مستعد انواع آسیب های روانی، فکری و اجتماعی و سیاسی می باشند.

منبع : به سوی کامیابی، آنتونی راینز و غررالحکم