در تاریخ علم و فناوری، نام برادران رایت به عنوان اختراع کنندگان اولین هواپیما به یادگار مانده است. ویلبر و اورویل رایت، دو برادر اهل آمریکا، با اختراع هواپیما، گامی مهم در تاریخ پرواز انسان بودند که تاثیرات آن تا به امروز ادامه دارد.
برادران رایت، به عنوان دو مخترع و مهندس برجسته، در دهه ۱۸۹۰ میلادی به فکر ساخت یک وسیله پروازی افتادند. آنها پس از مطالعه‌ی دقیق و تجزیه و تحلیل بسیاری از پرواز پرنده‌ها، به این نتیجه رسیدند که بیشترین موفقیت در ساخت یک هواپیما به دست آوردن با استفاده از بال‌های متحرک خواهد بود. آنها با تلاش‌های فراوان و آزمایش‌های مکرر، در سال ۱۹۰۳ موفق به پرواز اولین هواپیمای خود شدند.
این پرواز کوتاه، اما موفق، نشان داد که امکان پرواز انسان با استفاده از هواپیما وجود دارد.
آنها عضو خانواده ی پر جمعیت رایت بودند. وقتی در روزنامه خبر مرگ یک گلایدر سوار را خواندند ترغیب شدند اطلاعات خودشان را از امکان پرواز بشر بیشتر کنند. آن دو پس از چندین شکست در سال ۱۹۰۳ میلادی موفق شدند اولین پرواز را با هواپیما به نام خودشان ثبت کنند.
برادران رایت اطلاعاتی را از موسسه ی اسمیتسونین درباره تحقیقات و آزمایش هایی که قبلا افراد مختلف روی هواپیما انجام داده بودند دریافت کردند و سپس آزمایش های خود را آغاز کردند. ویلبر که برادر بزرگتر بود نقش رهبری بیشتری در تحقیقات داشت و الیور نقش معرفی کننده و سخنرانی در همایش ها و جلسات را به عهده داشت.
اولین پرواز
اولین نمونه آزمایشی، یک مدل کایت بود که ویلبر در سال ۱۸۹۹ طراحی کرد. این مدل برای آزمایش سیستم انحراف بال انجام شد. آنها بعد از پرواز با کایت توانستند گلایدری را طراحی کنند که به عنوان اولین تجربه موفق این دو برادر با گلایدر رقم خورد.
تا سال ۱۹۰۲ تقریبا تمام پروازها را ویلبر به عهده می گرفت. این موضوع به این دلیل بود که ویلبر برادر بزرگ تر بود و نسبت به سلامتی الیور حس مسئولیت داشت. اولین پرواز هایی که با گلایدر انجام می شد با سقوط همراه بود .
هواپیمای موتور دار
در نهایت برادران رایت در سال ۱۹۰۳ توانستند هواپیمایی با چوب کاج بسازند و سوخت موتور را از گازوئیل تامین کردند. بالأخره در تاریخ ۱۷ دسامبر ۱۹۰۳اولیور، اولین پرواز موفق با هواپیما را انجام داد. پروازی که حدود ۱۲ ثانیه طول کشید.
ویلبر رایت در سال 1876 در «میل ویل» ایندیانا به دنیا آمد و ارویل رایت به سال 1871 در «دیتون» اوهایو زاده شد. هر دو برادر تحصیلات دبیرستانی داشتند ولی هیچ‌کدام موفق به دریافت دیپلم نشدند.
این دو جوان در زمینه مکانیک نابغه بودند و به موضوع پرواز انسان علاقه زیادی داشتند. در سال 1892 در مغازه ای که به اتفاق هم اجاره کردند به فروش، تعمیر و ساخت دوچرخه مشغول شدند. این کار پول مورد نیاز را برای کار مورد علاقه آنان، تحقیقات هوانوردی، تأمین می‌کرد. آنان با ولع تمام، نوشته‌های کسانی مثل اوتولیتلینتهال، اوکتاو چانوت و ساموئل لانگلی را که در زمینه هوانوردی کار کرده بودند، مطالعه کردند و در سال 1899 کار خود را آغاز نمودند. با بیش از چهار سال کار در دسامبر 1903 تلاش‌های آنان با موفقیت به نتیجه رسید.
برای برخی ممکن است موفقیت برادران رایت تعجب برانگیز باشد، مخصوصاً هنگامی که دریابند افراد فراوانی که در این راه تلاش کردند با شکست مواجه شده بودند. برای موفقیت آنان چند دلیل می‌توان ارائه داد. اولاً دو فکر و دو اندیشه بهتر از اندیشه واحد کارایی دارد. برادران رایت همیشه با یکدیگر کار می‌کردند و همکاری و همگامی کاملی با هم داشتند. ثانیاً آنها عاقلانه بر آن شدند که قبل از اینکه برای ساخت هواپیمای موتوردار تلاش کنند به یادگیری چگونگی پرواز بپردازند.
این نکته در ظاهر بی‌معنی به نظر می‌رسد: چگونه می‌توان بدون داشتن هواپیما پرواز کردن را یاد گرفت؟ در پاسخ باید گفت که برادران رایت با استفاده از گلایدر چگونگی پرواز را فراگرفتند. آنها کار با بادبادک‌ها و گلایدرها را در سال 1899 آغاز کردند. سال بعد اولین گلایدر کامل خود را که می‌توانست یک نفر را حمل کند، برای آزمایش به کیتی هاوک در کارولینای شمالی آوردند و نتیجه آزمایش آن چندان رضایت بخش نبود. آنان دومین گلایدر کامل را در سال 1901 و سومین گلایدر را در سال 1902 ساختند و آزمایش کردند.
در گلایدر سوم برخی از مهمترین اختراعات آنان به کار برده شده بود (بعضی از اختراعات اصلی آنها بیش از آنکه مربوط به اولین هواپیمای موتوردار باشد در ارتباط با گلایدر بود.) آنها با گلایدر سوم بیش از یکهزار پرواز موفقیت‌آمیز انجام دادند. برادران رایت قبل از این که ساخت اولین هواپیمای موتوردار را آغاز کنند بهترین و با تجربه‌ترین خلبان‌های گلایدر در جهان بودند.
تجربه پرواز با گلایدر سومین عامل موفقیت آنها را فراهم آورد. نگرانی اصلی بسیاری از کسانی که قبلاً برای ساخت هواپیما تلاش کرده بودند آن بود که چگونه وسیله اختراعی خود را از زمین بلند کنند. اما برادران رایت دریافتند که بزرگ‌ترین مشکل چگونگی کنترل هواپیما در آسمان خواهد بود. از این جهت آنان بیشترین وقت و تلاش خود را صرف یافتن راههایی برای ثبات وضعیت و کنترل هواپیما در خلال پرواز کردند. آنان موفق به اختراع وسایلی برای کنترل محور سه گانه هواپیمای خود شدند و به این ترتیب توانستند به قدرت مانور کاملی دست یابند.
برادران رایت در طراحی بال هواپیما نیز کار مهمی انجام دادند آنها دریافتند که نمی‌توانند به اطلاعاتی که در این زمینه قبلاً چاپ و منتشر شده بود، اعتماد کنند. بنابراین آنان برای خود یک تونل هوا ساختند و در آن بیش از دویست شکل مختلف بال را آزمایش کردند. بر مبنای این آزمایشات آنها موفق شدند جدولی تهیه نمایند که در آن چگونگی فشار هوا بر بال با توجه به شکل بال توصیف شده بود. از این اطلاعات سپس برای طراحی بال‌های هواپیمای خود استفاده کردند.
علیرغم تمام این دستاوردها اگر برادران رایت در مقطع مناسبی از زمان قرار نداشتند، نمی‌توانستند موفق شوند. تمام تلاش‌ها برای پرواز در نیمه قرن نوزدهم محکوم به شکست غیر‌قابل اجتناب بود. ماشین‌های بخار نسبت به نیرویی که تولید می‌کردند بسیار سنگین بودند. هنگامی‌که برادران رایت در صحنه ظاهر شدند ماشین‌های درون سوز کارآمد اختراع شده بود. با این حال چون وزن ماشین‌های درون‌سوز متعارف نسبت به نیروی تولید آن بسیار زیاد بود استفاده از آن در وسایل پروازی امکان نداشت.
از آنجا که به نظر نمی‌رسید هیچ یک از تولیدکنندگان بتوانند ماشین سبک‌تری تولید کنند بنابراین برادران رایت با کمک یک مکانیک، خود چنین ماشینی را طراحی کردند. این نیز نشانه دیگری از نبوغ آنها بود. با این که وقت کمی برای طراحی این ماشین گذاشتند ولی موفق شدند ماشینی بسازند که نسبت به تمام ماشین‌هایی که اغلب تولیدکنندگان قادر به ساخت آن بودند، تفوّق و برتری داشته باشد. علاوه بر این برادران رایت مجبور بودند ملخ‌های هواپیما را نیز طراحی کرده و بسازند. ملخی را که از آن در سال 1903 استفاده شد حدود 66 درصد کارایی داشت.
اولین پرواز روز هفدهم دسامبر 1903 در«کیل دویل هیل» نزدیک کیتی هاوک کارولینای شمالی انجام شد. برادران رایت در آن روز دو پرواز انجام دادند. اولین پرواز که توسط ارویل رایت انجام شد تنها دوازده ثانیه به طول انجامید و مسافت طی شده حدود 120 فوت بود. مدت زمان پرواز ویلر رایت 59 ثانیه و مسافتی به طول 852 فوت بود. ساخت آن هواپیما که برادران رایت آن را « فلایر 1» نامیدند کمتر از یکهزار دلار برای آنان هزینه داشت. وزن آن حدود 750 پوند و طول آن 40 فوت بود. آن هواپیما هم اکنون در موزه‌ی ملّی هوا و فضا در واشنگتن نگه داری می‌شود.
تنها پنج نفر شاهد اولین پروازها بودند و معدودی از روزنامه‌ها روز بعد، آن هم نه خیلی دقیق به آن اشاره‌ای کردند. روزنامه‌ی محلی آنها «دیتون اوهایو» چنین رویدادی را به کلّی نادیده گرفت. در واقع پنج سال دیگر زمان لازم بود تا عموم مردم در سراسر جهان دریابند که پرواز انسان واقعاً عملی شده است.
پس از انجام پروازهای مزبور در کیتی هاوک برادران رایت به زادگاه خویش، دیتون، بازگشتند و دومین هواپیمای خود(فلایر2) را ساختند. در سال 1904 بدون آنکه توجه زیادی را جلب کنند با آن هواپیما 105 پرواز انجام دادند. (فلایر3) که مدل اصلاح شده و قابل استفاده‌تری بود در 1905 ساخته شد.
حتی زمانی که آنها پروازهای زیادی در اطراف دیتون انجام داددند باز هم بسیاری از مردم باور نمی‌کردند که هواپیما اختراع شده است. در سال 1906 روزنامه «هرالد تریبون» در چاپ پاریس خود مقاله‌ای درباره برادران رایت نوشت که عنوان آن «پروازکنندگان یا دروغگویان» بود.
به هر حال در سال 1908 برادران رایت به تمام تردیدها خاتمه دادند. ویلبر یکی از هواپیماهای خود را به پاریس برد و در انظار عموم چند پرواز با آن انجام داد و شرکتی را برای بازاریابی اختراع خود تأسیس کرد. در ایالات متحده ارویل نیز به انجام کارهای مشابهی پرداخت.
متأسفانه در 17 سپتامبر 1908 هواپیمایی که ارویل با آن در حال پرواز بود دچار سانحه شد و سقوط کرد. یکی از سرنشینان آن هواپیما کشته شد، پا و دو دنده ارویل شکست که پس از مدتی بهبود یافت. این تنها حادثه‌ی جدّی بود که برادران رایت در تمام پروازهای خود داشتند. به هر حال پروازهای موفقیت‌آمیز او دولت ایالات متحده را ترغیب کرد تا برای ساخت و تحویل هواپیما به وزارت جنگ آن کشور قراردادی با برادران رایت امضا نماید. در سال 1909 در بودجه فدرال مبلغ سی‌هزار دلار برای هوانوردی نظامی اختصاص داده شد.
برای مدتی دعوای حقوقی قابل توجهی در مورد ثبت اختراع بین برادران رایت و رقبایی که مدعی آن شده بودند جریان داشت. این دعاوی سرانجام در سال 1914 با صدور رای به نفع برادران رایت خاتمه یافت. در خلال این مدت ویلبر به تب تیفوئید مبتلا شد و در سال 1912 در گذشت. وی هنکام مرگ 45 سال داشت. اوریل رایت که در سال 1915 تمام منافع مالی خود را در شرکت هواپیماسازی فروخت تا سال 1948 زنده بود. هیچ یک از این دو برادر ازدواج نکردند.
علیرغم تحقیقات فراوان پیشین در این زمینه و وجود بسیاری از تلاش ها و ادّعا ها، مسلم است که برادران رایت شایسته و سزاوار بیشترین افتخار و اعتبار برای اختراع هواپیما هستند. عمده‌ترین عامل برای تعیین جایگاه آنان در این فهرست ارزیابی شخص از اهمیّت خود هواپیما می‌باشد.
از نظر من اهمّیت هواپیما از اهمیّّت ماشین چاپ و یا ماشین بخار که تمامی شکل زندگی بشر را دستخوش تغییری بنیادین کردند، به مراتب کمتر است. البته بدون تردید هواپیما اختراعی بسیار برجسته و درخشان است که هم در صلح و هم در جنگ کابرد دارد. در طی چند دهه هواپیما سیاره بزرگ ما را جمع وجور و آن را به دنیای کوچکی تبدیل کرده است. به علاوه انجام موفقیت‌آمیز پرواز انسان مقدمه‌ای برای توسعه و گسترش سفرهای فضایی بود.
برای قرن‌‌های بیشمار پرواز رؤیای انسان بود. مردمان کارآزموده همواره بر این باور بودند که قالیچه پرنده داستان‌های هزارو یک شب تنها یک رؤیا است و نمی‌تواند در دنیای واقعی وجود داشته باشد. نبوغ برادران رایت به این رؤیای دیرینه بشر تحقق بخشید و افسانه پریان را به واقعیت تبدیل کرد.
بعد از اختراع برادران رایت ، صنعت هوایی به سرعت شروع به توسعه و پیشرفت کرد. این اختراع باعث شد تا مسافربری هوایی به عنوان یک صنعت جدید شکل گیرد و به سرعت گسترش یابد. همچنین، استفاده از هواپیما در جنگ‌ها و نقش آن در حفظ امنیت و امور نظامی نیز به شدت افزایش یافت.
برادران رایت با اختراع هواپیما، یک فصل جدید در تاریخ پرواز انسان را باز کردند و با تلاش‌های خود، به عنوان دو مخترع بزرگ، نشان دادند که با عزم و اصرار، حتی مشکلات دشوار نیز قابل حل هستند.
