سخنرانی خوب مهارتی است که خیلی از افراد از آن بی‌بهره‌اند. شاید شما فکر کنید چندان نیاز نیست که به این مهارت مسلط باشید چون احتمالاً تنها جایی که به کارتان می‌آید برای ارائه‌ی کنفرانس‌های درسی است. اما این مهارت، نقشی به مراتب مهم‌تر دارد. اینکه بتوانید خوب سخنرانی و درباره‌ی موضوعی صحبت کنید علاوه بر اینکه در مدرسه و دانشگاه به کمک‌تان می‌آید، ناخودآگاه شیوه‌ی حرف‌زدن‌تان را نیز تغییر می‌دهد و باعث می‌شود چنان خوب حرف بزنید که همه دوست داشته باشند به شما گوش بدهند.
پس فراگیری مهارت سخنرانی‌کردن به شما کمک می‌کند تا در مجموع، ارتباط‌تان با دیگران قوی‌تر و قوی‌تر شود. پس در این مطلب نکاتی را باهم یاد می‌گیریم که کمک می‌کنند یک سخنرانی هرچه بهتر داشته باشید.
نکات مهم برای شروع سخنرانی خوب
قدم اول در هرکاری همیشه مهم‌ترین قدم است. پس خیلی اهمیت دارد که از همان ابتدا ارائه‌ی خود را به بهترین شکل آغاز کنید تا بتوانید دوستان‌تان را با موضوع همراه کنید. سریع سراغ اصل موضوع نروید و کمی مقدمه‌چینی کنید تا ذهن مخاطب برای ورود به موضوع آماده شود.
برای اینکه ورودتان به موضوع کنفرانس جذاب‌تر باشد می‌توانید از شیوه‌های رایج شروع سخن مانند استوری تلینگ (قصه‌گویی)، طرح پرسش یا ارجاع به خبر استفاده کنید.
استوری تلینگ (قصه‌گویی)
در این روش شما صحبت‌هایتان را با داستانی که در ظاهر به موضوع سخنرانی ارتباطی ندارد شروع می‌کنید و بعد از بیان داستان، به موضوع سخنرانی می‌رسید. برای استفاده از این روش، یک قصه‌ی مناسب نیاز دارید. کمی زمان و خلاقیت به خرج دهید و به چنین داستانی خوب فکر کنید و برای آن انرژی بگذارید. مطمئن باشید ارزشش را دارد.
برای مثال، اگر قرار است درباره‌ی درس جغرافیا کنفرانسی در کلاس ارائه بدهید می‌توانید صحبت‌های خود را با یک خاطره از سفر به استانی دیگر شروع کنید. طبیعی است که این خاطره باید با موضوع در ارتباط باشد. در استوری تلینگ نیازی نیست واقعیت را بگویید. می‌توانید از سفری خاطره بگویید که به آن نرفته‌اید. مهم این است خاطره‌ی شما جذاب باشد.
طرح پرسش
اینکه شما همان ابتدای حرف‌هایتان یک پرسش مطرح کنید باعث می‌شود همه‌ی افراد ناخودآگاه به شما توجه کنند. استفاده از این شیوه برای کنفرانس‌های کلاسی عالی است، چون باعث می‌شود آن‌دسته از هم‌کلاسی‌ها که خواب‌آلود و بی‌حال هستند از همان ابتدا به شما توجه کنند!
البته پرسشی که مطرح می‌کنید نباید علمی و سخت باشد. یک پرسش مرتبط با موضوع کنفرانس خود که می‌تواند جواب‌های متعدد و ساده‌ای داشته باشد طرح کنید تا افراد بیش‌تری بتوانند به آن جواب بدهند.
برای مثال، اگر می‌خواهید درباره‌ی مصرف آب و حفاظت از آن کنفرانس بدهید از دوستان و هم‌کلاسی‌هایتان بپرسید: «شما معمولاً برای تمیزکردن خانه‌ی خودتان از چه مواد شوینده‌ای استفاده می‌کنید؟» این پرسش بسیار جذاب است چون هرکس می‌تواند برای آن جوابی داشته باشد و به این ترتیب همه‌ی افراد می‌توانند در بحث مشارکت کنند.
از پاسخ این پرسش می‌توانید به نقش شوینده‌های قوی در آسیب‌زدن به آب استفاده کنید و کنفرانس خود را این‌چنین شروع کنید.
ارجاع به خبر
خیلی جذاب است اگر بتوانید درباره‌ی موضوع کنفرانس خود خبری داغ و دست اول پیدا کنید. اگر چنین خبری یافتید، سخنرانی خود را با آن خبر شروع کنید. می‌خواهید درباره‌ی دوران هخامنشی کنفرانس بدهید؟ پس ارائه‌ی خود را با خبر «کشف بقایای یک شهر زیرزمینی که احتمال می‌رود متعلق به دوره‌ی هخامنشیان باشد» شروع کنید.
نکات مهم برای اینکه سخنرانی از ابتدا تا انتها جذاب باشد
هر قسمت از سخنرانی شما در جایگاه خودش مهم است. ممکن است کسی خیلی خوب بتواند سخنرانی را شروع کند اما از میانه‌ی ارائه، صحبت‌هایش خسته‌کننده شوند. پس مهم است بدانیم باید چه کار کنیم تا مخاطب‌مان در میانه‌ی سخنرانی خسته نشود و در دلش لحظه‌شماری نکند تا زودتر حرف‌هایمان تمام شود!
برای اینکه ارائه‌ی جذابی داشته باشید از روش‌های زیر کمک بگیرید:
برای سخنرانی خوب از وسایل ارائه‌ی تصویری استفاده کنید
خیلی از دوستان شما بارها و بارها در کلاس کنفرانس داده‌اند اما چند نفر از آن‌ها از تصویر برای ارائه‌ی خود کمک گرفته‌اند؟ این، کاری بسیار مهم است که اغلب دانش‌آموزان در کنفرانس‌های کلاسی به آن توجه نمی‌کنند. اکنون شما جزو اولین دانش‌آموزان کلاس‌تان باشید که برای ارائه‌ی کنفرانس از وسایل تصویری کمک می‌گیرد.
پاورپوینت، از متداول‌ترین وسایل ارائه‌ی تصویری کنفرانس است. یک پاورپوینت جذاب از صحبت‌های خودتان آماده کنید و آن را در کلاس نمایش دهید. استفاده از پاورپوینت هم باعث می‌شود هم‌کلاسی‌هایتان به کنفرانس شما بیش‌تر توجه کنند و هم به خودتان کمک می‌کند تا اگر سرنخ را گم کردید از روی پاورپوینت رشته‌ی سخن را مجدد در دست بگیرید.
اگر امکانش را داشته باشید که تصویر و حتی ویدئوهای کوتاه هم به کنفرانس خود اضافه کنید فوق‌العاده می‌شود. مطمئن باشید دوستان‌تان چنین کنفرانسی را همیشه به ذهن خواهند سپرد!
بر آنچه می‌خواهید بگویید مسلط باشید
ممکن است شما مطلبی را با دو‌سه‌بار خواندن یاد بگیرید و به ذهن بسپارید. اما وقتی قرار باشد همان مطلب را به فردی دیگر ارائه بدهید متوجه خواهید شد بر موضوع تسلط کافی ندارید. در واقع، این‌طور می‌شود که می‌گویید: «خودم می‌دانم چه می‌خواهم بگویم اما نمی‌توانم بیانش کنم.»
این اتفاق کاملاً طبیعی است. برای یاددادن، باید بارها و بارها مطلب را خواند و بر آن مسلط شد. پس برای داشتم سخنرانی خوب روی موضوع کنفرانس‌تان کاملاً تمرکز کنید و آن‌قدر آن را بخوانید و با خود مرور کنید که مطمئن شوید کاملاً بر آن مسلط شده‌اید.
برای همین مهم است تا جایی که می‌توانید از روی کاغذ کنفرانس ندهید. برای اینکه یک سخنرانی خوب داشته باشید باید آن‌قدر روی موضوع مسلط باشید که کاغذها را کنار بگذارید. در این حالت، مخاطب ناخودآگاه فکر می‌کند شما آن‌قدر دانا هستید که نیازی ندارید از یادداشت‌ها کمک بگیرید. این حالت، برای مخاطب جذاب است.
لحن جذاب و حرکات بدن داشته باشید
حتماً شما هم قبول دارید که بعضی از معلم‌ها قشنگ‌تر از بقیه حرف می‌زنند! این موضوع دلایل گوناگونی دارد که البته یکی از آن‌ها لحن معلم است. اگر لحن کسی که دارد صحبت می‌کند یک‌نواخت باشد و هیچ فراز و فرودی نداشته باشد، مخاطب بعد از چند دقیقه خسته می‌شود و دیگر موضوع برایش جذابیت ندارد. اما رعایت فراز و فرود در سخن و دادن هیجان به صدا در جای مناسب، باعث می‌شود مخاطب بیش‌تر و بیش‌تر به شما توجه کند.
علاوه بر این، حرکات بدن نیز بسیار مهم است. همیشه معلم‌هایی که هنگام صحبت‌کردن، در کلاس راه می‌روند و دست‌هایشان را تکان می‌دهند جذاب‌تر از آن‌هایی هستند که پشت میز می‌نشینند و دست‌هایشان را ثابت نگه می‌دارند. پس از همین ترفند معلم‌های کاربلد استفاده کنید و مانند یک فرد باتجربه کنفرانس‌تان را ارائه بدهید.
هم‌کلاسی‌هایتان را وارد بحث کنید
شما توانسته‌اید در شروع کنفرانس با کمک روش‌های مختلف مخاطب‌تان را وارد بحث کنید؛ خیلی عالی است! اما مهم است که همچنان بتوانید مخاطب را درگیر بحث نگه دارید. مابین سخنرانی، یک سؤال مطرح کنید تا مجدد بتوانید بحث تازه راه بیندازید و آن‌هایی را که احیاناً خواب‌آلود شده‌اند از خواب بیدار کنید!
فراموش نکنید سؤال‌کردن در میانه‌ی کنفرانس به معنای مچ‌گیری نیست. این کار، روشی برای بازگرداندن حواس هم‌کلاسی‌ها به صحبت‌هایتان است. پس سؤالات دوستانه مطرح کنید و طوری رفتار نکنید که هم‌کلاسی‌هایتان احساس کنند دارید مچ‌گیری می‌کنید!
سخنرانی را کوتاه کنید
هیچ‌کس حوصله ندارد یک نفر بالای کلاس بایستد و مدت‌زمانی طولانی درباره‌ی یک موضوع حرف بزند. اگر تجربه‌ی شرکت در کنفرانس‌های خارج از مدرسه را داشته باشید، حتماً برای یک‌بار هم که شده اسیر یکی از سخنران‌های پرحرف شده‌اید و حسابی حوصله‌تان سر رفته! این حسی است که همه‌ی آدم‌ها دارند. پس مدت‌زمان کنفرانس‌تان را تا جای ممکن کوتاه کنید. فراموش نکنید که سخنرانی خوب باید مختصر و البته مفید باشد.
نکته‌ای مهم برای پایان یک سخنرانی خوب
پایان کنفرانس نیز به اندازه ابتدا و ادامه‌ی آن مهم است. بنابراین، اینجا نیز باید نکاتی را رعایت کنید. بحث خود را یک‌باره تمام نکنید. همیشه از صحبت‌هایتان نتیجه‌گیری کنید و خلاصه‌ای از آنچه گفتید ارائه بدهید. همچنین می‌توانید درباره‌ی چشم‌انداز (آینده) موضوع‌تان بگویید. برای مثال، اگر موضوع کنفرانس شما پادشاهان هخامنشی بوده است و اگر به خبر اکتشاف باستان‌شناسان اشاره کرده‌اید، در پایان سخنرانی بگویید:
«در نهایت اینکه اکتشافات کمک می‌کنند تا درباره‌ی گذشته بیش‌تر و بیش‌تر بدانیم. هنوز رازهای زیادی درباره‌ی تاریخ وجود دارد که برملا نشده‌اند. شما فکر می‌کنید زمانی می‌رسد که اکتشافات باعث شوند متوجه شویم بخشی از تاریخ، آن‌طور که ما تا به حال فکر می‌کردیم، نبوده است؟ به نظرتان اصلاً بشر می‌تواند به همه‌ی رازهای تاریخ پی ببرد یا برخی از آن‌ها برای همیشه سربسته می‌مانند؟»
به این ترتیب، هم شما درباره‌ی چشم‌انداز موضوع‌تان صحبت کرده‌اید و هم با سؤال‌هایی جذاب، ذهن مخاطب را درگیر کرده‌اید تا همچنان به موضوع کنفرانس شما فکر کند و برای یک‌بار دیگر، در انتهای کنفرانس، موفق شده‌اید خواب را از سر کلاس بپرانید و هم‌کلاسی‌ها را با خودتان همراه کنید!
فرصتی بدهید تا هم‌کلاسی‌هایتان سؤال کنند
اینکه در پایان زمان کنفرانس فرصتی کوتاه را درنظر بگیرید تا هم‌کلاسی‌هایتان بتوانند سؤال‌هایشان را مطرح کنند بسیار مهم است. البته برای پاسخ‌دادن به سؤالات آن‌ها لازم است حتماً بر موضوع کنفرانس خود مسلط باشید. اگر می‌خواهید در این بخش یک نوجوان آگاه و دانا به‌نظر بیایید و بقیه را تحت تأثیر قرار دهید، حتماً پیرامون موضوع کنفرانس‌تان بیش‌تر مطالعه کنید و از چند بحثی که با موضوع شما مرتبط می‌شوند آگاه شوید. در واقع، باید اطلاعات‌تان را کمی از موضوع کنفرانس‌تان فراتر ببرید.
شما چه تجربه‌ای از ارائه‌ی کنفرانس‌های کلاسی دارید؟
حتماً شما هم بارها در کلاس درباره‌ی موضوعات گوناگون کنفرانس داده‌اید. از تجربه‌ی کنفرانس‌هایتان بنویسید و بگویید برای اینکه سخنرانی خوب داشته باشید چه کارهایی انجام می‌دهید.
