دیمتری ایوانویچ مندلیف دانشمند و شیمیدان بزرگ در فوریه ۱۸۳۴ در شهر «توبوسک» در سیبری روسیه متولد شد. او چهاردهمین فرزند خانواده بود. پدرش مدیر مدرسه بود. او پدر خود را در کودکی از دست داد. دیمتری در مدرسه توپولسک، استعداد درخشان خود را در ریاضی و فیزیک نشان داد و عصرها بعد از مدرسه در کارگاه شیشه گری به مادرش کمک می کرد.
مدتی بعد کارگاه شیشه گری آتش گرفت و همه سرمایه شان از دست رفت. دیمتری برای یافتن شغل بهتر به سن پترزبورگ رفت و در آن جا به تدریس پرداخت. در سال ۱۸۵۰ توانست بورس تحصیلی بگیرد و به تحصیل در رشته های ریاضی، فیزیک و شیمی بپردازد. او خانواده خود را هم به سن پترزبورگ برد اما متاسفانه مادر و خواهرش به بیماری سل دچار شدند و جان خود را از دست دادند و او تنها شد.
فقر از یک سو و اندوه از سوی دیگر او را چنان بیمار کرد که پزشکان تصور کردند او نیز به سل مبتلا شده است و به او توصیه کردند برای معالجه و استراحت به محلی خوش آب و هوا مسافرت کند. دیمتری به جزایر کریمه رفت و مدتی را آنجا ماند. پس از مدتی سلامت روحی خود را بازیافت و به سن پترزبورگ بازگشت.
پیشرفت های بیشتر برای دیمتری ایوانویچ مندلیف
مندلیف در محضر آ. وسکر سنکا، شیمیدان بزرگ روسی، علم شیمی را آموخت و در سال ۱۸۵۵ با دریافت مدال طلا فارغ التحصیل شد. او به شغل معلمی در دبیرستان پرداخت و چندی بعد کتاب شیمی آلی را که اولین کتاب درسی شیمی آلی روسی بود منتشر کرد. پس از آن به فرانسه و آلمان دعوت شد تا در کنفرانس ها شرکت کند. کتاب بعدی او «اتحاد آب و الکل» بود. او در زمینه شیمی صنعتی درجه دکتری گرفت و استاد شیمی در دانشگاه سن پترزبورگ شد. پس از آن چند کتاب دیگر در زمینه شیمی منتشر کرد.
در آن زمان همه عناصر شیمیایی هنوز شناخته نشده بودند و در سال ۱۸۶۹ شیمیدان ها فقط شصت و سه عنصر را کشف کرده بودند. به عقیده دیمتری ایوانویچ مندلیف خواص فیزیکی و شیمیایی عناصر تابعی از جرم اتمی آنها بود. مندلیف عناصر را بر اساس خواص مواد در خانه های عمودی و افقی یک جدول قرار داد. او در این جدول عناصر را براساس وزنشان رده بندی کرد. این جدول از سبک ترین عنصر یعنی هیدروژن آغاز می شد و به سنگین ترین عنصر یعنی اورانیوم ختم پیدا می شد.
جدولی با جاهای خالی
دیمتری اخلاقی عجیب داشت و همواره مورد تمسخر اعضای انجمن شیمیدانان روسیه قرار می گرفت. تنها مشوق او لوتادمیر دانشمند بزرگ شیمی بود. در سال های بعد، عناصر اسکاندیوم و ژورمانیم نیز کشف شدند و مندلیف این عناصر را هم در جدول خود قرار داد. به کمک قانون تناوبی مندلیف پیش بینی خواص عناصر شیمیایی ناشناخته امکان پذیر شد و زمینه کشف عناصر توسط دانشمندان پایه ریزی شد. قانون تناوبی راه کشف این عناصر را ممکن ساخت.
این جدول نشان می داد که در چه جاهایی مکان خالی برای عنصری ناشناخته باقی می ماند که باید بعداً اشغال شود. با آگاهی از خواص عناصر موجود در نزدیکی این مکان های خالی امکان پذیر شد که خواص مهم عناصر ناشناخته تخمین زده شود و خواصی مانند جرم اتمی، چگالی، نقطه ذوب و نقطه جوش ماده ناشناس بر اساس استدلال و محاسبه معین شود.
آنچه مندلیف پیش بینی کرد
دیمتری ایوانویچ مندلیف در سال ۱۸۶۹ جدول خود را به جامعه شیمی روسیه تقدیم کرد. جدول مندلیف پیش بینی می کرد ۹۲ عنصر وجود داشته باشد اما در آغاز کسی از جدول او استقبال نکرد. با این حال با گذشت زمان پیشگویی های مندلیف تحقق یافتند و عناصر مجهول با مشخصات از قبل پیش بینی شده و وزن مخصوص مشخص جای خود را یکی پس از دیگری در جدول مندلیف یافتند.
با اکتشاف آرگون در سال ۱۸۹۴ و هلیوم «رامزی» براساس جدول مندلیف وجود نئون و کریپتون و گزنون را پیش بینی کرد و در این هنگام جدول مندلیف شهرت عجیب و فوق العاده ای کسب کرد. از آن پس تمام آکادمی های کشورهای جهان جز روسیه او را به عضویت خود پذیرفتند.
دیمتری ایوانویچ مندلیف نامزد دریافت جایزه نوبل
مندلیف مردی آزادی خواه و علاقه مند به مسائل اجتماعی بود. او مورد انتقاد دولت روسیه قرار گرفت و دولت روسیه او را به خارج از وطن فرستاد. مندلیف به پاریس رفت و در آزمایشگاه ورتس شیمیدان فرانسوی مشغول به کار شد. مدتی هم به همکاری با بونزن شیمیدان و فیزیکدان آلمانی پرداخت. سپس به آمریکا سفر کرد و از چاه نفتی پنسسیلوانیا بازدید کرد.
مندلیف هنگام کسوف سال ۱۹۰۶ به فرانسه رفت و برای تحقیق فضایی با بالون به هوا پرواز کرد. در سال ۱۹۰۶در لیست نامزدهای جایزه نوبل قرار گرفت ولی مواسان شیمیدان فرانسوی بیشتر از او رأی آورد و این جایزه به مندلیف نرسید.
مندلیف یکی از چهره ها و شخصیت های محبوب مردم روسیه بود. او در زمان جنگ روسیه و ژاپن به علت تقاضای مردم روسیه به کشورش بازگشت. مندلیف در دوم فوریه ۱۹۰۷ در سن هفتاد و سه سالگی درگذشت. سالها پس از مرگ او، در سال ۱۹۵۵ عنصر شماره ۱۰۱ این جدول نیز کشف شد. این عنصر به افتخار دیمتری ایوانویچ مندلیف «مندلیفیم» نام گذاری شد. آخرین خانه خالی جدول مندلیف در سال ۱۹۳۸ با کشف (آکتینوم) در پاریس پر شد.
اختصاصی نشریه اینترنتی نوجوان‌ها
- بنوموسی از بزرگ ترین دانشمندان ایرانی
- دانشمند ایرانی مایکروسافت و اپل را به چالش کشاند
عالللللللللللللللللی بود مرسی ولی اگه بیشتر توضیح میدادین عالللللللللللللللللللللللللللللللللللللللللی تر میشد