آیا می دانستید فک خزری تنها گونه پستاندار دریای خزر است و یکی از نادرترین پستانداران آبزی جهان محسوب می شود.
به گزارش “نشریه اینترنتی نوجوان ها” به نقل از پایگاه اینترنتی پناهگاه حیات وحش میانکاله که یکی از زیستگاه های فک خزری محسوب می شود این گونه جانوری به دلیل صید بی‌رویه و به هم خوردن شرایط زیستی و کاهش شدید جمعیت نیازمند حمایت بین‌المللی است.
تا پیش از یک قرن پیش یک میلیون فک در دریای خزر زندگی می‌کرد که این رقم در حال حاضر به ۱۰۰ هزار رأس رسیده است و در تقسیم بندی اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت در فهرست قرمز جانوران آسیب پذیر قرار گرفته است.
فک خزری به‌طور میانگین ۱٫۵ متر طول و ۶۸ کیلوگرم وزن دارد و یکی از کوچک‌ترین انواع فک به شمار می‌رود.
فک پستانداری است که در آب زندگی می‌کند و تنها برای زادآوری و گاهی برای استراحت به ساحل می‌آید. در خشکی بسیار کم‌تحرک ولی در آب بسیار فعال است و با کمک پاهای خود به سرعت شنا می‌کند. فک‌ها از دست‌هایشان برای حفظ تعادل استفاده می‌کنند.
بدن این پستاندار برای زندگی در آب تغییراتی کرده است. میان انگشتان دست و پای آن پرده‌ای وجود دارد که باعث می‌شود دست‌ها و پاها شبیه باله‌ای برای شنا شود. پاها در انتهای بدن و در امتداد دم قرار گرفته‌اند. به همین دلیل فک‌ها نمی‌توانند به راحتی روی زمین راه بروند.
فک‌های دریای خزر مهاجرت سالانهٔ منظمی دارند. آن‌ها به دمای آب بسیار وابسته‌اند. وقتی دمای آب افزایش می‌یابد، آن‌ها به بخش‌هایی که آب عمیق تر و قاعدتاً سردتر است، مهاجرت می‌کنند.
فک‌ها جانوران زیبایی هستند و شیرشان ۱۲ درصد چربی دارد. در زمان‌های گذشته، تعداد زیادی از فک‌ها برای استفاده از پوست و گوشتشان شکار می‌شدند. در حال حاضر هم هر سال تعداد زیادی از آن‌ها در تورهای ماهی‌گیران گرفتار می‌شوند. برخی ماهی‌گیران می‌پندارند که فک‌ها از ماهیان تجاری که منبع ارزش‌مندی برای آنان هستند، تغذیه می‌کنند. به همین سبب، به محض مشاهدهٔ فک‌ها، آن‌ها را می‌کشند. گرم شدن زمین، باعث ذوب یخ‌های بخش شمالی دریای خزر و در نتیجه نابودی زیستگاه‌های فک‌ها شده است. از عوامل دیگر کاهش شدید جمعیت فک‌های دریای خزر، آلودگی‌های محیطی و نوعی بیماری است که از سگ‌سانان به این گونه منتقل و در سال‌های گذشته موجب تلفات زیادی شده است.
فک‌ها با خوردن آبزیان بیمار و ایجاد تعادل در جمعیت آن‌ها، در اکوسیستم دریای خزر نقش مؤثری دارند.
فک تنها پستاندار خون گرم و شناگر دریای خزر است که می‌تواند وضعیت این دریاچه بسته جهان را از نظر آلودگی و حفاظتی مشخص کند.
فک‌ها از نظر دیرین‌شناسی به نسل سوم زمین شناسی باز می گردند و تحقیقات نشان می‌دهد که شمار این گونه دریایی در سال‌های اخیر کاهش چشمگیری یافته است.
عوامل متعددی نسل فک‌های دریای خزر را تهدید می‌کنند که مهم ترین علت آن کشتار مستقیم از سوی صیادان است. بیش تر این فک‌ها به خاطر پوست شکار می‌شوند که بیش تر این شکار در مناطق شمالی دریای خزر است.
وجود سموم کلری د. د. ت از دیگر عواملی است که خطر انقراض فک را شدت داده است. این سموم در سه نقطه باکو، آستارا و تنکابن در حاشیه خزر بیش از سایر نقاط است.
سموم مواد پتروشیمی در روکش لوله‌های نفتی و کابل‌های انتقال انرژی از دیگر عوامل تهدید این گونه جانوری است.
از سوی دیگر، کیلکا منبع اصلی تغذیه فک‌ها به دلیل حضور شانه‌دار کاهش یافته و باعث وخیم‌تر شدن وضع ناگوار آن ها شده است.
عبور و مرور کشتی‌ها، صید غیر مجاز به بهانه تحقیقات علمی، نوسانات سطح دریا و تغییرات اقلیمی نیز در سقوط جمعیت فک‌ها و تهدید بقای آن ها دخیل هستند.
فک های خزر در دوره زندگی ۵۰ ساله خود به سواحل ایران بیش از سواحل چهار کشور حاشیه‌ای دیگر نزدیک می‌شوند چون زمستان‌ها را به عنوان فصل زادآوری بر روی قطعات یخی سواحل شمالی می‌گذرانند و در تابستان، پاییز و بهار عمدتاً سواحل ایران را ترجیح می‌دهند.
در کلیپ زیر می توانید رها سازی فک دریای خزر را مشاهده کنید.
