در 3 قسمت قبلی سه نوع خانواده را تشریح کردیم که شیوه تربیت کودک آن ها نامطلوب بود و اینک آخرین نوع را که خانواده سالم می باشد بررسی می کنیم و شیوه تربیت کودک را در آن ها توضیح می دهیم.
4 – خانواده سالم (خانواده دمکرات)
1 – افراد خانواده سرزنده و با محبت هستند و همه رفتار و اعمال آنان با نوعی اصالت توام است.
2 – افراد خانواده به طور آشکار رنج و ناراحتی و نیز احساس همدردی خود را نسبت به افراد دیگر خانواده بیان می کنند.
3 – افراد خانواده از ریسک (خطر کردن) معقول و سنجیده نمی هراسند و می دانند که ممکن است با خطر کردن اشتباهاتی نیز داشته باشند ولی اشتباهات شخصی هم می تواند خود مقدمه ای برای شناخت اشکالات شخصی و بنابراین زمینه ای جهت رشد و کسب تجربه بیش تر باشد.
4 – افراد خانواده برای یکدیگر ارزش و احترام قایل اند و یکدیگر را دوست دارند و از این احساس خود شادمان هستند.
5 – روابط افراد خانواده با یکدیگر هماهنگ و روان است و با آهنگی پرمایه و روشن با یکدیگر سخن می گویند.
6 – زمانی که در خانواده سکوت برقرار است ، سکوتی است آرام بخش و نه سکوت مبتنی بر ترس یا احتیاط.
7 – وقتی در خانواده سر و صدا هست، صدای فعالیتی پر معنی است و نه غرشی رعد آسا و برای خفه کردن صدای دیگران.
8 – هریک از اعضاء خانواده می دانند حق آن را خواهند داشت که حرف خود را به گوش دیگران برسانند و در این زمینه نیازی به سکوت و تحمل فشار حاصل از آن نمی باشد.
9 – اگر یکی از اعضای خانواده هنوز فرصتی برای صحبت کردن پیدا نکرده است به دلیل تنگی وقت بوده است و نه کمی محبت، کم توجهی یا بی ملاحظه بودن اعضای دیگر خانواده.
10 – اعضای خانواده به راحتی یکدیگر را نوازش می کنند و در آغوش گرفتن فرزندان توسط پدر و مادر امری است عادی و توام با تجربه عشق و محبت خانوادگی.
11 – افراد خانواده صادقانه با هم صحبت می کنند. با علاقه به سخنان یکدیگر گوش می دهند، با یکدیگر رو راست و صادق هستند و به راحتی علاقه خود را به یکدیگر نشان می دهند.
12 – افراد خانواده به راحتی و آزادانه با یکدیگر درد دل می کنند و این حق را دارند که درباره هر موضوعی (مثل ناکامی ها، ترس ها، صدمه هایی که دیده اند، خشم خود، انتقاد از دیگری، خوشی ها یا کامیابی ها) با یکدیگر سخن بگویند.
13 – افراد خانواده برای کارهای خود برنامه ریزی می کنند و در این راه اگر مشکلی مزاحم اجرای برنامه های از قبل تعیین شده آنان شود به سادگی خود را با آن تطبیق می دهند و در نتیجه قادر هستند بدون تجربه احساس ترس یا واهمه، بیش تر مشکلات زندگی خود را حل و فصل کنند.
14 – در خانواده، زندگی آدمی و احساسات بشری بیش از هر عامل دیگری مورد توجه و احترام است.
15 – در خانواده ، پدر و مادر خود را مدیر یا رهبر خانواده می دانند و نه رئیس یا ارباب خانواده و نیز می دانند که در موقعیت های مختلف چگونه به فرزندان خود بیاموزند تا به مرحله یک انسان واقعی بودن نزدیک شوند.
16 – اعضای خانواده در مورد اشتباهات خود (در قضاوت، رفتار، بروز هیجان ها و …) به همان سهولتی با یکدیگر سخن می گویند که در مورد اعمال، کردار و گفتار صحیح خود اظهار نظر می کنند.
17 – رفتار اولیای خانواده با آن چه به فرزندان خود می گویند – یا توصیه می کنند – مطابقت کامل دارد و در این راه از خود صداقت بسیار نشان می دهند.
18 – پدر و مادر خانواده مانند هر مدیر یا رهبر موفق، نسبت به زمان حساس هستند و به دنبال آن می باشند تا از هر فرصت مناسب برای سخن گفتن و تعامل با فرزندان خود استفاده کنند.
19 – اگر یکی از افراد خانواده مرتکب اشتباهی شد و نادانسته خسارتی ایجاد نمود، پدر و مادر و بزرگترها در کنار او قرار می گیرند تا از او حمایت کنند. این رفتار باعث خواهد شد تا فرزند بی دقت، بر احساس ترس یا گناه خود فایق آید و از فرصت آموزشی که پدر و مادر برای او فراهم کرده اند، بیش ترین بهره را بگیرد.
20 – اولیاء خانواده می دانند که فرزندانشان عمدا بدی نمی کنند. به همین دلیل اگر متوجه شوند که فرزند آنان در زمینه ای خراب کاری کرده است به این نتیجه می رسند که یا سوء تفاهمی در کار بوده است و یا احساس ارزش فردی و احترام به خویشتن در فرزند آنان کاهش پیدا کرده است و باید برای این مشکل راه حلی را پیدا کرد.
21 – اولیا خانواده می دانند هنگامی فرزند آنان برای یادگیری آمادگی بیش تری خواهد داشت که خود را با ارزش بداند و احساس کند که دیگران نیز برای او ارزش قایل هستند.
22 – اولیاء خانواده می دانند که هر چند با شرمنده ساختن کودک و تنبیه بدنی فرزندان می توان رفتار آنان را تغییر داد اما این آگاهی را نیز دارند که آثار این تنبیه ها بر ذهن آنان باقی می ماند و به سادگی و به سرعت قابل ترمیم نمی باشد.
23 – وقتی یکی از فرزندان خانواده عملی را انجام می دهد که برای تصحیح عمل یا کار او الزامی به نظر می آید، پدر و مادر آموزش فرزند خود را با گوش دادن – حس کردن – فهمیدن – و در نظر گرفتن زمان و دوره خاص رشد او ، آغاز می کنند.
24 – پدر و مادر خانواده می دانند که در زندگی هر شخص مشکلاتی پیش خواهد آمد و اجتناب از همه مشکلات زندگی امکان ناپذیر می باشد. بنابراین گوش به زنگ آن هستند که برای هر مشکل تازه راه حلی پیدا کنند و به فرزندان خود نیز می آموزند تا چگونه در حل مشکلات از خلاقیت و نو آوری بهره بگیرند.
25 – اولیای خانواده می دانند که تغییر و تحول از ویژگی های زنـــدگی است بنـــابراین می پذیرند که فرزندان آنان به سرعت مراحل مختلف رشد را طی می کنند و هیچ گاه نباید سد راه رشد و تغییر فرزندان خود شوند.
خلاصه :
گفته می شود که از هر صد خانواده تنها در صد اندکی (سه یا چهار خانواده) می دانند که چه باید کرد و به مرحله سلامت و بالندگی قابل توجه رسیده اند. محصول خانواده های پریشان یا آشفته فرزندان بیمار، نومید، افسرده، بزهکار و ضد اجتماعی، معتاد و …. است و اکثریت افراد مبتلا به بیماری های روانی و اختلالات رفتاری، الکلیک، معتاد، فقیر، از خود بیگانه، جانی و … در خانواده های پریشان رشد پیدا کرده اند.
می توان ویژگی های مهم خانواده های پریشان و خانواده سالم را چنین خلاصه کرد.
خانواده آشفته
1 – در خانواده ارزش و احترامی که هر فرد برای خود قائل است در حد پائین می باشد.
2 – ارتباط ها غیر مستقیم، مبهم و کاملا نادرست است.
3 – قواعد و مقررات خانواده، خشک، نامردمی، ناسازگار و همیشگی است.
4 – پیوند و رابطه با جامعه بسته، مایوس کننده و یاس آور است و براساس ترس انجام می گیرد.
خانواده سالم یا بالنده
1 – سطح ارزش و احترامی که هر فرد بـــرای خود قایل است، در حــد معقول و منطقی می باشد.
2 – ارتباط ها مستقیم ، واضح، صریح و مبتنی بر درستکاری است.
3 – قواعد قابل انعطاف، انسانی، منطقی و دست خوش تغییر است.
4 – پیوند با جامعه باز، سالم و امید بخش می باشد.
امیدوارم خانواده سالمی را داشته باشید و یا خانواده سالمی را در آینده تشکیل دهید.
منبع: hamdardi.com
