بی‌انگیزگی در نوجوانان کاملا طبیعی است. خیلی از والدین از اینکه چرا نوجوان آن‌ها همیشه بی‌انگیزه است شکایت می‌کنند، اما تمام کاری که برای رفع آن انجام میدهند، همین شکایت کردن است! برای اینکه بتوان بی‌انگیزه بودن نوجوانان را برطرف کرد، باید فرایندی طولانی و گاهی پیچیده و دشوار را پشت سر گذاشت.
در این مقاله از نوجوان ها، می‌خواهیم راهکارهایی را بری رفع بی‌انگیزگی در نوجوانان، به شما آموزش بدهیم. باید بدانید که عدم انگیزه می‌تواند در هر نوجوانی رخ دهد و پیامدهای بسیاری را هم برای خودش و هم برای خانواده‌اش به همراه داشته باشد. درست به همین دلیل، باید با استفاده از روش‌های مختلف، از آن جلوگیری کرد.
علت بی‌انگیزگی چیست و چرا باید آن را رفع کرد؟
بی‌انگیزه بودن نوجوان می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد. قبل از آنکه بخواهیم برای رفع این بی‌انگیزگی تلاشی کنیم، لازم است که علت آن را پیدا کنیم و مشکل را به صورت ریشه‌ای از همان‌جا برطرف کنیم. از جمله مهم‌ترین دلایلی که می‌توانیم برای بی‌انگیزه بودن نوجوانان مطرح کرد، موارد زیر هستند:
- اضطراب
- آشفتگی ذهنی
- فشارهای روانی
- ترس
- تاثیرات محیط
- بیماری‌های جسمی و فیزیکی
- مسائل عاطفی
- ارتباطات اجتماعی و…
لازم است بدانید که در اکثر مواقع، مشکل بی‌انگیزگی نوجوان‌ها به صورت دوره‌ای و گذرا است؛ پس لازم نیست که چندان نگران آن باشید. تنها در صورتی لازم است برای حل این مشکل اقدام کنید که نوجوان شما بیش از حد در دریای بی‌انگیزگی غرق شده باشد. در این صورت، این عدم داشتن انگیزه می‌تواند به طور مستقیم بر وضعیت تحصیلی، زندگی فردی و اجتماعی و حتی بر آینده او تاثیر منفی بگذارد.
راهکارهای برای ایجاد انگیزه در نوجوانان
اکنون رسیدیم سر اصل مطلب؛ در این بخش، می‌خواهیم مهم‌ترین و البته عملی‌ترین راهکارهای ممکن را برای ایجاد انگیزه در نوجوان‌ها، در کنار هم بررسی کنیم. در صورتی که بی‌انگیزگی نوجوان شما بیش از حد باشد و شما را نگران کرده باشد، به کمک این راهکارها می‌تواند تغییرات مثبتی در او ایجاد کنید؛ اما فراموش نکنید که مراجعه به متخصص یا تراپیست، همیشه بهترین راهکار برای حل این دسته از مشکلات است.
1. برایش الهام‌بخش باشید
از جمله چیزهایی که می‌تواند بی‌انگیزگی نوجوان‌ها را تشدید کند، حضور افراد بی‌انگیزه مانند خودشان، در اطراف آن‌ها است. والدینی که خود انگیزه انجام هیچ کاری را ندارند، بدون شک نمی‌توانند از نوجوان خود بخواهند که در زندگی انگیزه داشته باشد!
به همین دلیل است که شما به عنوان پدر یا مادر، باید الهام‌بخش فرزند خود باشید. از جمله بهترین راهکارهایی که می‌تواند بی‌انگیزگی نوجوان را رفع کند، آن است که خودتان نقش یک فرد پرانگیزه را به صورت زنده، برایش بازی کنید.
2. به نوجوان خود آزادی بیشتری بدهید
یکی از دلایلی که می‌تواند باعث بی‌انگیزگی نوجوان شما شود، آن است که احتمالا کنترل بیش از حدی بر روی او دارید. اگر نوجوان شما همواره حس محدودیت داشته باشد و متوجه کنترل‌گری شما به عنوان والدینش بشود، بدون شک انگیزه خود را برای هر کاری از دست خواهد داد. در این صورت مقصر بی‌انگیزگی نوجوان، خود شما هستید!
اگر نوجوان شما به اندازه کافی احساس آزادی عمل داشته باشد، انگیزه او نیز خود به خود افزایش پیدا خواهد کرد. توجه داشته باشید که محدود کردن نوجوان، غیرمستقیم این پیام را در بر دارد که نوجوان توانایی کافی برای کنترل زندگی‌اش را ندارد. با افزایش آزادی، نوجوان می‌تواند توانایی‌های خود را تقویت کند و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد.
3. کاری کنید نوجوان حس کند توانمند است
نوجوانان همیشه این حس را دارند که گویی تمام کارهایشان اشتباه است. همین موضوع باعث می‌شود که بسیار بی‌انگیزه شوند و دیگر شوقی برای انجام دادن کارهای جدید نداشته باشند. به عنوان والدین، شما باید کاری کنید تا چنین حسی در نوجوان به وجود نیاید. شما باید توانمندی و ارزش واقعی نوجوان خود را به او نشان دهید.
از یادآوری مداوم اشتباهات و کاستی‌های نوجوان به خود او، پرهیز کنید. این کار می‌تواند عزت نفس نوجوان شما را در هم بشکند. در عوض، نگاه خود را روی ویژگی‌های مثبت و توانایی‌های نوجوانان خود متمرکز کنید. همواره موفقیت‌های آنان را به آن‌ها یادآوری کنید. آن‌ها تحسین کنید و از اعمال شایسته‌ای که انجام میدهند، تقدیر کنید.
4. از غر زدن و نصیحت کردن دست بردارید
این حقیقت را قبول کنید که نوجوان شما، به خوبی می‌داند که شما از او چه می‌‌خواهید. خیلی از اوقات، او به خوبی می‌داند که بی‌انگیزه است، می‌داند که عادت‌های بد بسیاری دارد و می‌داند که باید برای اصلاح خودش تلاش کند. اما باور کنید، او اصلا به این نیاز ندارد که یک نفر مدام تمام این حقایق را به او یادآوری کند!
اینکه مدام این چیزها را به نوجوان خود یادآوری کنید، هیچ تغییری در آن‌ها ایجاد نخواهد کرد؛ حتی برعکس، می‌تواند باعث تشدید بی‌انگیزگی در آن‌ها شود. به‌علاوه، این غر زدن و نصیحت‌های بیش از حد می‌تواند حس لجبازی را در نوجوان شما افزایش دهد و حتی اگر خودش انگیزه‌ای برای بهبود داشت، آن زمان عامدانه دیگر تلاشی نخواهد کرد.
5. نوجوان خود را درک کنید و بفهمید
شاید این مورد را باید به عنوان اولین مورد در این مقاله ذکر می‌کردیم؛ اما باید بدانید که همشه و هر زمان، درک نوجوان می‌تواند بزرگ‌ترین کمک به او باشد. اینکه بفهمید نوجوان شما چه دیدگاهی به زندگی دارد، اینکه خودتان را جای او بگذارید و از جایگاه خود به دنیا نگاه کنید، بدون شک می‌تواند در حل بی‌انگیزگی او بسیار مفید باشد.
تلاش کنید با نوجوان خود ارتباط برقرار کنید، با او حرف بزنید و دردودل کنید. سعی کنید بفهمید که علت این بی‌انگیزگی در نوجوان چیست. سعی کنید ریشه مشکلات را پیدا کنید و از همان‌جا برای حل آن‌ها تلاش کنید. ذهن خود را باز کنید و مانند والدین روشنفکر با نوجوان خود برخورد کنید. در نهایت خودتان از نتیجه کار شگفت‌زده خواهید شد.
6. نوجوان را به سوی علایقش سوق دهید
در نهایت، یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث از بین رفتن انگیزه در نوجوان می‌شود، آن است که از علایق خود دور شده باشد. بسیاری از والدین، به اسم خیرخواهی و دانستن صلاح، نوجوان را مجبور می‌کنند که علایق آن‌ها را دنبال کند. به عبارت دیگر، او را مجبور به انجام کارهایی می‌کنند که دوست داشتند خودشان روزی انجام دهند. سپس وقتی نوجوان به دلیل عدم علاقه انگیزه خود را از دست داد، او را به‌خاطر بی‌انگیزگی سرزش می‌کنند!
برای اینکه بتوانید انگیزه نوجوان خود را بازگردانید، باید او را به سمت علایقش سوق دهید. هرگز جلوی علایق شخصی نوجوان خود قد علم نکنید. اگر نوجوان شما می‌خواهد علایقش را دنبال کند، با او مخالف نکنید. در عوض، سعی کنید که علایق نوجوان خود را شناخته و برای فعالیت در آن زمینه‌ها، او را تشویق کنید.
سوالات متداول
بی‌انگیزگی در نوجوانان می‌تواند به دلیل استرس، فشار روانی، بیماری، روابط عاطفی و اجتماعی، آشفتگی ذهنی و یا دیگر دلایل درونی و بیرونی باشد.
اولین قدم برای اینکه به نوجوانان انگیزه بدهیم، آن است که ریشه این بی‌انگیزگی را کشف کنیم. سپس با حل مشکل از ریشه، می‌توان آن را رفع کرد.
می‌توان گفت که تقریبا بیشتر راهکارهای رفع انگیزه نوجوانان و حتی علت آن‌ها، بر گردن والدین است. والدین برای رفع بی‌انگیزگی نوجوانان، راهنمای آن‌ها خواهند بود.
منابع
