راهنمای مطالعه
استرس و اضطراب امروزه به بخشی جدا نشدنی از زندگی ما تبدیل شده است. هر یک از ما روزانه با هزار و یک جور استرس سر و کله می‌زنیم و نوجوانان نیز از این موضوع، خارج نیستند. هرچند که توانایی بزرگسالان در کنترل اضطراب بسیار بیشتر است و به همان اندازه تاثیرات کمتری برای آن‌ها دارد، اما برای نوجوانان این موضوع ممکن است اندکی متفاوت باشد.
نوجوانان شکنندگی بیشتر در برابر استرس دارند و در صورتی که نتوانند آن را حل کنند، بدون شک دچار آسیب‌های بسیاری خواهند شد. در این مقاله از مجله اینترنتی نوجوان ها، نگاهی به ریشه‌های استرس در میان نوجوانان خواهیم داشت و سپس راهکارهای کاهش استرس برای نوجوانان را برای شما مطرح خواهیم کرد؛ با ما همراه باشید.
پیشنهاد مطالعه: راهکارهای تقویت اعتماد به نفس برای نوجوان ها
ریشه استرس در نوجوانان چیست؟
استرس در نوجوانان می‌تواند به دلایل زیادی بروز پیدا کند. عوامل زیادی را می‌توان در زندگی یک نوجوان برشمرد که مواجهه با آن‌ها می‌تواند برای نوجوان استرس‌زا باشد. اولین قدم راهکارهای کاهش استرس، آن است که ریشه‌هایش را شناسایی کنیم. از جمله مهم‌ترین عوامل استرس و راهکارهای کاهش استرس در نوجوانان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
1. عوامل ناشی از مدرسه
اولین دسته از عوامل استرس‌زا، مربوط به عواملی هستند که در محیط مدرسه وجود دارند. از آنجایی که نوجوانان بیشتر ساعات خود را در مدرسه می‌گذرانند، بهتر است که عوامل استرس‌زای آن را نیز بشناسیم:
- فشار برای عملکرد بهتر درسی در مدرسه
- فشار فعالیت‌های بعد از مدرسه و انجام تکالیف
- رفتار نامناسب همکلاسی‌ها، زورگویی قلدرها
- مدیریت نامناسب در مدرسه و عدم پاسخگویی اولیای مدرسه
2. عوامل ناشی از اجتماع
دسته دوم، مربوط به عوامل اجتماعی است. نوجوان به عنوان یک انسان در اجتماع نیز حضور پیدا می‌کند و در این محیط، نقش‌های متفاوتی را قبول می‌کند حضور در چنین محیطی نیز می‌تواند عوامل استرس‌زای زیر را برای نوجوان به همراه داشته باشد:
- حضور در روابط عاطفی و عاشقانه
- روابط رفاقتی و افلاطونی با دوستان
- خطر اعتیاد به مواد مخدر یا مصرف آن
- قرار گرفتن در معرض رفتارهای پرخطر
- فشار روانی برای تغییر و کنترل ظاهر در دوران بلوغ
- حضور در دنیای دیجیتال و فشار شبکه‌های اجتماعی
3. عوامل ناشی از خانواده
در نهایت، خانواده را نیز می‌توان از جمله مهم‌ترین محیط‌هایی دانست که حضور در آن‌ها می‌تواند برای نوجوان استرس‌زا باشد. از جمله عواملی که در این محیط می‌تواند نوجوان را به اضطراب دچار کند، موارد زیر هستند:
- عدم وجود آرامش در خانواده و مجادله‌های پی در پی
- طلاق والدین و عدم سازگاری آن‌ها با یکدیگر
- بیماری یکی از اعضای خانواده یا وجود یک فرد معلول در خانواده
- تغییرات بزرگ و ناگهانی در روابط خانوادگی و فامیلی
- نداشتن وقت کافی و عدم گذراندن وقت با نوجوان
- عدم درک خانواده از نیازهای نوجوان
- کنترل‌گری و سخت‌گیری بیش از حد والدین
پیشنهاد مطالعه: بهترین کتابهای انگیزشی برای نوجوانان
پیامدهای استرس مفرط برای نوجوانان چیست؟
نوجوان بیشتر از هر سن دیگری در برابر استرس و اضطراب آسیب‌پذیر هستند؛ پیامدهای این مشکل برای آنان از همه بیشتر خواهد بود. درست به همین دلیل است که باید راهکارهای کاهش استرس را به نوجوانان آموخت تا بتوانند استرس خود را مهار کنند و زندگی آرامی را در پیش بگیرند. از جمله مهم‌ترین آسیب‌ها پیامدهای استرس برای نوجوان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خلق‌وخوی ناپایدار و حساس شدن
- ابتلا به اختلال اضطراب و درگیری با آن
- بروز رفتارهای مقابله‌گرایانه در نوجوان، لجبازی و عاصی‌گری
- گوشه‌گیری و انزوا، دوری افراطی از جامعه
- اختلال در خواب، بدخوابی یا پرخوابی
- از دست رفتن شوق و انگیزه برای امور روزمره
- کاهش سطح انرژی بدن و خستگی مفرط در نوجوان
- عدم توانایی در تمرکز و افت تحصیلی
- دوری از دوستان و کارهایی که قبلا به آن‌ها علاقه داشته است
- افزایش اشتها و پرخوری، یا کاهش اشتها و بی‌میلی به غذا
- بروز دردهای مزمن در بدن، سردرد، دل‌درد یا …
پیشنهاد مطالعه: ۲۰ نکته طلایی درباره نوجوان
بهترین راهکارهای کاهش استرس برای نوجوانان
برای کنترل استرس و کاهش آن، راهکارهای بسیاری وجود دارد. قبل از اینکه بخواهید برای مقابله با استرس کاری انجام دهید، ابتدا باید ریشه آن را شناسایی کنید، بعد از آن می‌توانید خیلی راحت‌تر مشکل خود را حل کنید. از جمله بهترین کارهایی که به عنوان یک نوجوان می‌توانید برای کاهش اضطراب خود انجام دهید، موارد زیر هستند:
1. برای روز خود برنامه‌ریزی کنید
یکی از ساده‌تری و بهترین راهکارهای کاهش استرس که می‌توانید برای جلوگیری از استرس انجام دهید، این است که از قبل برای هر روز خود برنامه‌ریزی کنید. بی‌برنامه بودن و بلاتکلیفی می‌تواند از جمله مهم‌ترین ریشه‌های استرس باشد. با برنامه‌ریزی درست برای روز و درست کردن یک نقشه راه، می‌توان استرس را مهار کرد.
2. در صورت نیاز، از دیگران کمک بگیرید
اگر در انجام کارهای خود دچار مشکلی شدید، از دیگران کمک بگیرید. خیلی از اوقات ما به این دلیل استرس داریم که خودمان از پس انجام کاری بر نمی‌آییم. در چنین مواردی، کمک گرفتن از دیگران می‌تواند بهترین راهکارهای کاهش استرس باشد. غرور بی‌جا در رابطه با کمک گرفتن از دیگران و خودداری از این کار، هیچ سودی برای ما نخواهد داشت، در عوض انجام آن می‌تواند فواید زیادی برای ما داشته باشد.
3. از استرس به عنوان محرک استفاده کنید
استرس داشتن همیشه هم بد نیست؛ خیلی از اوقات استرس می‌تواند محرکی برای ما باشد تا زودتر کارهایمان را انجام دهیم؛ به عبارت دیگر، همه چیز به نوع دیدگاه ما بستگی دارد. زمانی که بی‌خیال باشیم و استرسی نداشته باشیم، ممکن است کارها و وظایف خود را تا دقیقه 90 به عقب بیندازیم و آنگاه ده‌برابر بیشتر استرس خواهیم داشت! به همین دلیل توصیه می‌شود که از استرس خود به عنوان محرک استفاده کنیم و زودتر به کارهایمان برسیم.
4. در لحظه زندگی کنید
زندگی کردن در لحظه می‌تواند از جمله بهترین راهکارهای کاهش استرس باشد. زمانی که ما همیشه به فکر آنچه که در آینده رخ خواهد داد باشیم، بدون شک دچار اضطراب و نگرانی خواهیم شد. اینکه مدام به چیزی که هنوز برای ما رخ نداده است فکر کنیم، بدون شک می‌تواند ما را دچار استرس کند. به همین دلیل است که توصیه می‌شود تا زمانی که مشکلی برای ما پیش نیامده است، به فکر پیدا کرده چاره برای آن نباشیم.
5. ساعت خواب خود را اصلاح کنید
از جمله مهم‌ترین دلایلی که می‌تواند موجب استرس در نوجوانان شود، عدم منظم بودن ساعت خواب، کم‌خوابی و پرخوابی است. زمانی که دیر بخوابیم و دیر هم از خواب بلند شویم، بدون شک از کارهای خود عقب خواهیم ماند و همین می‌تواند موجب بروز استرس در ما شود. متخصصان توصیه می‌کنند که برای حفظ سلامتی و همین‌طور کاهش نشانه‌های استرس، بهتر است که ساعت خواب را منظم کنیم و نهایتا تا ساعت 2 نیمه شب بخوابیم.
6. ورزش کنید یا فعالیت بدنی داشته باشید
از دیگر راهکارهای بسیاری خوبی که می‌توان به عنوان راهکارهای کاهش استرس در دوران نوجوانی از آن استفاده کرد، ورزش کردن است. ورزش کردن به صورت روزانه و منظم نه تنها می‌تواند موجب سلامت بیشتر ما از نظر فیزیکی شود، بلکه می‌تواند از نظر روانی نیز سلامت بیشتری برای ما به همراه داشته باشد. ورزش کردن موجب تخلیه روانی خواهد شد و می‌تواند تمامی فشارهای عصبی که در طول روز تجربه کرده‌ایم را از ما دور کند.
7. ببینید که آیا کاری از دست شما بر می‌آید یا نه
یکی از چیزهایی که می‌تواند علت استرس نوجوانان باشد، ترس از عدم توانایی در انجام کاری است. آن‌ها می‌ترسند که نتوانند کاری را به بهترین شکل انجام بدهند و همیشه از این بیم دارند که نکند کاری را خراب کنند. برای اینکه بتوان از این مشکل جلوگیری کرد، کافی است که یک سوال از خودمان بپرسیم، آن هم این است که آیا کاری از دستمان بر می‌آید یا خیر؟ تا چه اندازه بر فرایند رسیدن به هدف خود کنترل داریم؟
اگر از دست ما کاری ساخته است، که خب انجامش می‌دهیم و از استرس جلوگیری می‌کنیم. اما برای چیزهایی که در دست ما نیستند، به هر حال کاری از ما بر نمی‌آید، به همین دلیل باید آن را رها کرده و بی‌خیالش شویم. اینگونه می‌توانیم استرس بسیار کمتری را تجربه کنیم.
سوالات متداول
استرس در نوجوانان را می‌توان در سه دسته قرار داد؛ عوامل مربوط به مدرسه، عوامل مربوط به حضور در اجتماع و در نهایت، عوامل مربوط به محیط خانواده.
استرس مفرط در نوجوانان می‌تواند موجب بروز افسردگی، پرخوری، اضافه وزن، دوری از اجتماع، دردهای مزمن، بی‌انگیزگی و … شود.
با برنامه‌ریزی درست برای هر روز، با کمک گرفتن از دیگران، با اصلاح خواب و رژیم غذایی و همین‌طور با اصلاح دیدگاه نسبت به انجام کارها، می‌توان استرس را کاهش داد.
