مسئولیت پذیری یک ویژگی ستودنی است که می‌تواند زندگی را برای شما و اطرافیانتان زیباتر کند. این خصوصیت صرفاً به معنای آن نیست که تکالیف مدرسه را به موقع انجام دهید. بلکه به معنای انتخاب‌های مناسب و انجام‌دادن کارهای صحیح است.مسئولیت پذیری همیشه کار آسانی نیست اما با تلاش و تکرار می‌توان این ویژگی را درون خود پرورش داد.تا نوجوان مسئولیت پذیری باشیم
مسئولیت پذیری روزانه
هر فردی برنامه و کارهایی دارد که در روز باید آن‌ها را به اتمام برساند. مثل کارهای کوچکی چون تمیز‌کردن اتاق، نظافت فردی و تکالیف مدرسه. به کارهای روزانه‌ی خود فکر کنید و آن‌ها را بر اساس اهمیت‌شان رتبه‌بندی کنید و در انجام آن‌ها کوشا باشید.می‌توانید از یک تقویم برای برنامه‌ریزی روزانه‌ی خود کمک بگیرید و برای هر کاری یک بازه‌ی زمانی مشخص در نظر بگیرید. برای مثال روزانه یک ساعت برای مطالعه‌ی یک موضوع درسی یا غیردرسی در نظر بگیرید.
به آنچه که انجام‌دادنش را پذیرفته‌اید متعهد بمانید
برنامه‌ریزی و یا قول و قرارهای بی‌عمل، کافی نیست. به تکالیف و تعهدات خود عمل کنید. حتی اگر وقت دکتر دارید، آن را از دست ندهید. اگر قول داده‌اید که کاری را انجام دهید، آن را به موقع به اتمام برسانید.فراموش نکنید که نیاز نیست به هر درخواستی از سوی دیگران پاسخ مثبت بدهید. اگر از شما درخواستی شده است که توانایی انجامش را ندارید بهتر است آن را رد کنید. مطمئن باشید که پاسخ منفی شما بهتر از بدقولی در آینده است.
قبل از هر کاری به نتایج آن فکر کنید و مسئولیت پذیر باشید
انتخاب‌های غلط اغلب منجر به نتایج ناگوار می‌شوند. شما می‌توانید قبل از هر اقدامی با فکر‌کردن و بررسی جوانب یک تصمیم یا رفتار، از عواقب ناخواسته‌ی آن جلوگیری کنید. افرادی که مسئولیت‌پذیر نیستند غالباً آثار و نتایج رفتار خود نسبت به دیگران را در نظر نمی‌گیرند.اگر بررسی همه‌ی جوانب و نتایج یک تصمیم یا رفتار دشوار است می‌توانید نکات مثبت و منفی آن را یادداشت کنید تا بهتر تصمیم بگیرید.
با دیگران صادق باشید
همیشه راستگو و صادق باشید. اگر کاری را درست انجام ندادید صادقانه آن را بیان کنید. شاید در ابتدا این کار بسیار دشوار باشد اما به شما در مسئولیت‌پذیری بیشتر، پذیرفتن اشتباهات و تلاش بیشتر در آینده کمک خواهد کرد. اگر می‌خواهید که دیگران به شما اعتماد کنند نباید دروغ‌گو باشید.به یاد داشته باشید که دیگران از اشتباهات شما آگاه خواهند شد. پس با پنهان‌کاری به جایی نمی‌رسید. اگر خطایی مرتکب شده‌اید عذرخواهی کنید و اشتباهات خود را بپذیرید.
در مشکلات، به جای سرزنش اطرافیان، به دنبال راه حل مناسب باشید
مشکلات و سختی‌ها همیشه وجود دارند اما اگر در برابر آن‌ها اقدامی نکنید منجر به شرایطی دشوارتر و مشکلاتی بزرگ‌تر می‌شود. بنابراین به جای آنکه به دنبال مقصر باشید سعی کنید شرایط را تغییر دهید و کلید حل مشکل را پیدا کنید. همیشه قبل از هر واکنشی، کمی فکر کنید و احساسات خود را در شرایط بحرانی کنترل کنید.
برای دیگران الگو باشید
یک الگو کسی است که دیگران، رفتارها و اعمال او را دنبال می‌کنند. برای آن که بتوانید یک الگوی رفتاری باشید باید در هر موقعیتی بهترین رفتار را داشته باشید. با دیگران مهربان باشید. در واقعیت تبدیل به آن کسی شوید که دوست دارید دیگران شما را آن‌گونه بشناسند. برای مثال، رفتار محترمانه داشته باشید، به دیگران توهین نکنید و با ملایمت عمل کنید.
در فعالیت‌های داوطلبانه شرکت کنید
فرصت‌های بسیاری در اطراف شما برای کارهای داوطلبانه وجود دارد. به هم‌کلاسی‌ها و دوستانتان در انجام تکالیفشان کمک کنید، به محیط زیست توجه داشته باشید و در جمع‌آوری زباله‌هایی که در مکان‌های عمومی یا حتی در مدرسه رها شده‌اند کمک کنید.اگر می‌خواهید والدین و خانواده‌ی خود را تحت تأثیر قرار دهید در انجام کارهای خانه به آن‌ها کمک کنید و نسبت به نیازهای افراد خانواده‌ی خود دغدغه‌مند و حساس باشید.
بدون آنکه از شما درخواست شود، در امور خانه مشارکت و همکاری داشته باشید
همراهی شما در کارهای خانه و کمک به خانواده بسیار مهم و باارزش است. اما اگر این کارها را بدون درخواست مادر، پدر یا اطرافیان خود انجام دهید ارزشمندتر و تاثیر گذارتر خواهد بود. با رفتارتان به خانواده خود نشان دهید که به آن ها و نیازهایشان اهمیت می دهید و مسئولیت پذیر هستید.برای مثال در شستن ظرف های کثیف کمک کنید، خانه و یا اتاقتان را تمیز کنید و هر کار کوچک یا بزرگی را که از دستتان بر می آید انجام دهید.
مشکلات و تصمیماتی را که نمی توانید تغییر دهید، بپذیرید
گاهی اوقات نمی توانید یک شرایط دشوار را تغییر دهید و یا به حل آن کمک کنید. در چنین موقعیتی، شاید بهترین کار، پذیرفتن نکات منفی و صبوری در برابر آن است.وقتی کسی به درخواست شما جواب منفی داد، به جای تحت فشار قراردادن او و یا اصرار بیهوده بر خواسته خود، پاسخ او را بپذیرید و به تصمیم او احترام بگذارید.
به تعهدات بلند مدت خود پایبند بمانید
پایداری در تعهدات کوتاه مدت کار ساده ای است. اما بسیار مهم است که بتوانید در تعهدات بلند مدت نیز استوار و ثابت قدم باشید. اگر رهبری یک گروه یا انجام یک پروژه بزرگ به شما سپرده شده است، نسبت به انجام دادن آن متعهد بمانید و با گذر زمان ثبات و مسئولیت پذیری خود را رها نکنید.
با دوستان خود و کسانی که دوستشان دارید در ارتباط باشید
اجازه ندهید روابطتان با مرور زمان دچار آسیب شوند. نسبت به اطرافیان خود توجه داشته باشید. ممکن است نیاز باشد برنامه ریزی کنید و کارهای شخصی خود را جا به جا کنید تا بتوانید با عزیزان خود وقت بگذرانید. زمانی که در کنار آن ها هستید از فضای مجازی و تلفن همراه خود فاصله بگیرید و در دنیای واقعی با آن ها ارتباط برقرار کنید.
به احساسات و افکار دیگران توجه داشته باشید
احساسات دیگران را درک کنید. وقتی چیزی می گویید یا کاری می کنید به احساس طرف مقابل در برابر رفتارتان فکر کنید. خودتان را به جای دیگران بگذارید و با آن ها طوری رفتار کنید که دوست دارید با خودتان رفتار شود.فراموش نکنید که شما همیشه مسئول احساس دیگران نیستید اما نسبت به آنچه که در برابر آن ها انجام می دهید و تاثیراتی که آن رفتار بر افراد می گذارد، مسئول هستید.
وظایف خود را قبل از تفریحات و سرگرمی هایتان انجام دهید
انجام تکالیف و تعهداتتان را به آینده موکول نکنید. ابتدا به وظایف خود عمل کنید و بعد به عنوان پاداش به تفریح و استراحت بپردازید. برای مثال اگر باید ظرف های کثیف را بشویید و در عین حال می خواهید برای تفریح به بیرون بروید، پیش از بیرون رفتن از خانه و هر تفریحی، ظرف ها را بشویید.
زمانی را که در فضای مجازی می گذرانید مدیریت کنید
فضای مجازی، بدون آنکه خودتان متوجه شوید، زمان قابل توجهی از روز شما را تلف می کند. ممکن است فکر کنید که زمان کافی برای انجام تکالیفتان ندارید. اما باید بدانید که با مدیریت میزان استفاده از فضای مجازی، تلفن همراه، لپ تاپ یا بازی های کامپیوتری می توانید به بسیاری از وظایف خود عمل کنید.
هدف گذاری کنید
اهداف کوتاه مدت و بلند مدت داشته باشید. آن ها را یادداشت کنید و با برنامه ریزی در جهت رسیدن به آن ها تلاش کنید.
مدیریت مالی داشته باشید
نیازهای مالی خود را در نظر بگیرید و از مقدار پولی که هر ماه خرج می کنید آگاه باشید. برای مخارج خود اولویت بندی کنید و اگر به چیزی واقعا نیاز ندارید برای آن پول خرج نکنید و سعی کنید هر ماه مقداری پول پس انداز کنید.
مجتبی ناطقی
